(BKTO) - Những năm qua, khu vực kinh tế tư nhân đã không ngừng phát triển, đóng góp đáng kể vào sự nghiệp đổi mới và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, khu vực kinh tế này vẫn đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, đặc biệt là rào cản trong quá trình tiếp cận các nguồn vốn trung và dài hạn. Trước bối cảnh đó, việc đẩy mạnh cơ cấu và phát triển đồng bộ thị trường chứng khoán, thúc đẩy phát triển thị trường trái phiếu DN và các thị trường chứng khoán phái sinh sẽ là giải pháp hữu hiệu để khơi thông dòng vốn trung - dài hạn cho DN.

Vốn trung, dài hạn vẫn phải dựa vào hệ thống ngân hàng

Phát biểu tại Phiên thảo luận “Khơi thông dòng vốn trung - dài hạn cho phát triển kinh tế, xã hội” - Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2019, ông Đào Minh Tú - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) - cho biết: Nhiều năm qua, NHNN đã và đang triển khai nhiều giải pháp nhằm tạo điều kiện cho mọi thành phần kinh tế được mở rộng vay vốn theo năng lực tài chính, kinh doanh, đồng thời mở rộng các kênh cấp vốn tín dụng khác (bảo lãnh, thuê tài chính...) của tổ chức tín dụng cho nền kinh tế. Theo đó, NHNN đã ưu tiên tập trung vốn vay cho các DN tư nhân; cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi vay trên cơ sở đánh giá các biện pháp khắc phục khó khăn trong sản xuất, kinh doanh và khả năng trả nợ của khách hàng vay; cải cách quy trình và thủ tục hành chính trong cho vay nhằm giảm bớt phiền hà cho DN trên cơ sở tuân thủ quy định pháp luật về cấp tín dụng…

Việc triển khai đồng bộ các giải pháp nêu trên đã góp phần đưa tăng trưởng tín dụng phù hợp với khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế, cơ cấu tín dụng có sự điều chỉnh tích cực. Tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro được kiểm soát ở mức hợp lý, qua đó khơi thông nguồn vốn, hỗ trợ tích cực cho DN, người dân trong sản xuất, kinh doanh. Các DN, khách hàng có nhu cầu vay vốn có năng lực tài chính tốt, dự án, phương án sản xuất, kinh doanh hiệu quả, khả thi đã tiếp cận được vốn tín dụng dễ dàng với lãi suất hợp lý. Nhờ đó, hệ thống tổ chức tín dụng đã thu hút nguồn vốn nhàn rỗi từ dân cư, chuyển hóa các nguồn vốn huy động nhỏ, lẻ, ngắn hạn thành các nguồn vốn cho vay trung, dài hạn đối với nền kinh tế.

Tuy nhiên, theo ông Đào Minh Tú, sự mất cân đối giữa kênh cung ứng vốn là ngân hàng và nhu cầu vốn của DN vẫn là một điểm nghẽn lớn. Trong khi nhu cầu vốn trung, dài hạn để mở rộng và phát triển sản xuất, kinh doanh của DN rất lớn, thì thị trường vốn vẫn chưa phát triển đầy đủ cả về quy mô và chất lượng. Hiện nay, tín dụng trung và dài hạn chiếm tỷ trọng khá lớn, khoảng 50,6% tổng dư nợ nhưng nguồn cung cho nền kinh tế chủ yếu dựa vào hệ thống ngân hàng, điều này đã tạo sức ép và rủi ro rất lớn cho hệ thống tổ chức tín dụng. 

Phát triển thị trường chứng khoán là nhu cầu tất yếu

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2019, ông Trần Xuân Hà - Thứ trưởng Bộ Tài chính - cho biết: Cuối năm 2018, giá trị vốn hóa thị trường chứng khoán đã đạt 111% GDP, trong đó thị trường cổ phiếu đạt 71,9% GDP, thị trường trái phiếu đạt hơn 39% GDP (trong đó trái phiếu chính phủ đạt hơn 27% GDP, trái phiếu DN đạt 8,6% GDP). Thị trường chứng khoán với vai trò là kênh huy động vốn trung - dài hạn cho đầu tư phát triển đã có sự tăng trưởng đáng ghi nhận”.

Để tiếp tục phát triển thị trường vốn, khơi thông dòng vốn trung - dài hạn, trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ thực hiện các giải pháp sau: Thứ nhất, Bộ sẽ trình Quốc hội ban hành Luật Chứng khoán (sửa đổi) và Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Kinh doanh bảo hiểm nhằm hoàn thiện thể chế, tạo khung hành lang pháp lý đầy đủ và toàn diện cho thị trường chứng khoán. Thứ hai, đẩy mạnh tái cơ cấu thị trường chứng khoán, thị trường bảo hiểm theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ, bao gồm: tái cơ cấu sản phẩm hàng hóa, định chế trung gian, cơ sở nhà đầu tư và tái cơ cấu thị trường giao dịch. Thứ ba, tiếp tục tiến trình tái cơ cấu DNNN, trọng tâm là cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại DN, cùng với đó là cải thiện công tác quản trị công ty theo thông lệ tốt. Thứ tư, Bộ sẽ xây dựng và sớm ban hành chuẩn mực kế toán Việt Nam theo chuẩn mực kế toán quốc tế, áp dụng các chuẩn mực về an toàn tài chính và công bố thông tin, công khai, minh bạch. Thứ năm, phát triển thị trường chứng khoán phái sinh, giới thiệu các sản phẩm mới như: phái sinh hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ kỳ hạn 5 năm, chứng quyền (cover warrant), đẩy mạnh sản phẩm bảo hiểm trong lĩnh vực nông nghiệp. Thứ sáu, Bộ Tài chính tiếp tục rà soát các thủ tục hành chính, quản lý giám sát hoạt động thị trường vốn, thị trường chứng khoán, kết hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ nhằm phát triển thị trường lành mạnh.

Nhất trí cao với các giải pháp của Bộ Tài chính, về phía NHNN, ông Đào Minh Tú cũng cho rằng, để đáp ứng nhu cầu vốn trung, dài hạn của các DN nói riêng và nền kinh tế nói chung, việc phát triển thị trường chứng khoán là điều kiện tất yếu, giảm dần lệ thuộc vào tín dụng ngân hàng, đặc biệt là các nhu cầu vốn trung, dài hạn. Trong thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, nâng cao chất lượng tín dụng, phù hợp với khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế và tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho DN tăng khả năng tiếp cận tín dụng. Ngoài ra, NHNN sẽ phối hợp với Bộ Tài chính và các Bộ, ngành liên quan đẩy mạnh cơ cấu lại và phát triển nhanh, bền vững các phân đoạn thị trường tài chính, tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân huy động vốn trên thị trường chứng khoán...

Đối với DN, một số chuyên gia tham dự Phiên thảo luận “Khơi thông dòng vốn trung - dài hạn cho phát triển kinh tế, xã hội” cho rằng, thời gian qua, các cơ quan quản lý đã có nhiều chính sách quan tâm đến DN, ngành ngân hàng cũng chỉ đạo quyết liệt nhằm hỗ trợ DN vay vốn. Vậy nên, bản thân DN cũng phải có sự chủ động công khai thông tin, minh mạch, nâng uy tín để DN đủ điều kiện vay vốn. Bên cạnh đó, việc giáo dục tài chính cũng đóng vai trò quan trọng, cơ quan quản lý cần phải tuyên truyền cho người dân, nhà đầu tư hiểu các vấn đề của thị trường. Còn với các nhà quản lý, việc thực thi, phối hợp chính sách cần phải tốt hơn nữa để đảm bảo tính thống nhất, đơn giản hóa, tăng tính hiệu quả khi các cơ chế, chính sách đi vào thực tiễn.