(BKTO) - 75 năm xây dựng và phát triển (10/9/1945 - 10/9/2020), hải quan Việt Nam đã lớn mạnh cùng đất nước. Phát huy những kết quả này, giai đoạn 2021-2025, hải quan Việt Nam phấn đấu xây dựng, phát triển trở thành một cơ quan hiện đại ngang tầm các nước phát triển hàng đầu trong khu vực.


Chủ động đồng hành với đất nước trong tiến trình hội nhập

Ngày 10/9/1945, chỉ 8 ngày sau khi đất nước giành được độc lập, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Võ Nguyên Giáp ký Sắc lệnh số 27/SL thành lập Sở Thuế quan và Thuế gián thu - tiền thân của hải quan Việt Nam ngày nay. Sự kiện này không chỉ đánh dấu sự ra đời của hải quan Việt Nam mà còn khẳng định “chủ quyền thuế quan” là một bộ phận quan trọng cấu thành chủ quyền của một quốc gia độc lập.

Chặng đường 75 năm xây dựng và phát triển của hải quan Việt Nam đã ghi dấu những mốc son đáng nhớ. Trong đó, năm 1984, sự kiện thành lập Tổng cục Hải quan trực thuộc Hội đồng Bộ trưởng đánh dấu bước phát triển mới của hải quan Việt Nam. Thực hiện chủ trương cải cách hành chính và giảm bớt đầu mối các cơ quan thuộc Chính phủ, ngày 04/9/2002, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 113/2002/QĐ-TTg chuyển Tổng cục Hải quan vào Bộ Tài chính. Trong thời kỳ đất nước tiếp tục cải cách, đổi mới, bước đầu hiện đại hóa (2005-2015), Tổng cục đã xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển hải quan đến năm 2020.

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Dương Thái cho biết: Tiếp nối truyền thống của ngành, 5 năm gần đây (2015-2020), hải quan Việt Nam đã và đang tích cực chuyển đổi phương pháp quản lý hải quan, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa… Mặc dù giai đoạn 2012-2020, biên chế không tăng nhưng ngành đã thực hiện tốt công tác quản lý về hải quan trong bối cảnh công việc tăng gần gấp 2 lần (từ năm 2012 đến 2020, số lượng tờ khai hải quan tăng 2,57 lần, năm 2012 là 5,19 triệu tờ khai, năm 2019 là 13,32 triệu tờ khai). Kim ngạch hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK) của Việt Nam cũng đạt được những bước tiến kỷ lục. Năm 2011, kim ngạch XNK của cả nước mới đạt khoảng 200 tỷ USD, đến năm 2019, lần đầu tiên kim ngạch XNK của Việt Nam vượt mốc 517 tỷ USD, xuất siêu trên 10 tỷ USD.

5 năm qua, cùng với thắng lợi chung của ngành tài chính, Tổng cục Hải quan đã lập được nhiều thành tích đáng ghi nhận như: cải cách thủ tục hải quan, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong thực hiện thủ tục hành chính; đơn giản hóa hồ sơ; tăng cường áp dụng các phương pháp quản lý hải quan hiện đại; vận hành có hiệu quả Hệ thống Thông quan tự động (VNACCS/VCIS) với hơn 99% DN tham gia; xử lý hơn 99,6% tờ khai và thời gian tiếp nhận, xử lý, trả kết quả chỉ từ 1 - 3 giây. Cơ quan hải quan đã đẩy mạnh hoạt động phối hợp thu ngân sách bằng phương thức điện tử, qua đó, DN có thể nộp thuế 24/7 và thông quan hàng hóa ngay. Đến nay, hơn 98% thuế, phí, lệ phí với hàng hóa XNK được thực hiện bằng phương thức điện tử. 

Đặc biệt, Tổng cục đã xây dựng và vận hành Cơ chế một cửa quốc gia và Cơ chế một cửa ASEAN. Đây là bước tiến quan trọng trong công tác hội nhập và công tác hỗ trợ, tạo thuận lợi cho hoạt động XNK hàng hóa. Bằng nhiều giải pháp, Tổng cục đã góp phần cắt giảm chi phí, thời gian, công sức cho DN khi thực hiện thủ tục hải quan. Theo tính toán, thời gian thông quan hàng hóa qua biên giới đối với hàng XNK giảm từ 170 giờ năm 2015 xuống còn 132 giờ năm 2019; hàng xuất khẩu giảm từ 140 giờ năm 2015 xuống còn 105 giờ năm 2019. Điều đó đã tạo thuận lợi và thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động XNK, giao thương hàng hóa…

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đánh giá: Qua 75 năm xây dựng và phát triển, gắn liền với lịch sử đấu tranh cách mạng của đất nước, hải quan Việt Nam không ngừng lớn mạnh và trưởng thành, có nhiều đóng góp quan trọng trong sự nghiệp xây dựng, phát triển ngành tài chính và sự nghiệp xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ lợi ích chủ quyền quốc gia.

Hiện đại hóa ngang tầm các nước hàng đầu khu vực

Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn cho biết: Giai đoạn 2021-2025, phấn đấu xây dựng hải quan Việt Nam hiện đại ngang tầm các nước phát triển hàng đầu trong khu vực. Để đạt được mục tiêu này, Tổng cục Hải quan đã phát động phong trào thi đua yêu nước với chủ đề “Đoàn kết - Kỷ cương - Đổi mới - Sáng tạo”, phấn đấu đến năm 2025 hoàn thành xây dựng cơ quan hải quan điện tử thống nhất với kiến trúc chính phủ điện tử; áp dụng thành quả Cách mạng công nghiệp 4.0 trong quản lý hải quan; tiếp tục nghiên cứu, sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, xác định vị trí việc làm, tăng cường kiểm soát quyền lực, trách nhiệm của người đứng đầu đơn vị trong thực thi công vụ. Cùng với đó, ngành hải quan đặt mục tiêu hoàn thành nhiệm vụ thu NSNN; phấn đấu đến năm 2025 số thu thông qua thu thuế điện tử và thông quan 24/7 đạt 100%. Toàn ngành tăng cường công tác kiểm soát hải quan, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; không để xảy ra tình trạng buôn lậu trong phạm vi, địa bàn hải quan quản lý...

Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, Tổng cục Hải quan với vai trò là “người gác cửa nền kinh tế” cần tiếp tục phát huy truyền thống 75 năm đoàn kết, nhất trí, đề cao tinh thần trách nhiệm của mỗi tập thể, cá nhân trong thực thi nhiệm vụ; nỗ lực phấn đấu, chủ động sáng tạo, lập nhiều thành tích xuất sắc, thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng hải quan Việt Nam “Chuyên nghiệp - Minh bạch - Hiệu quả”, góp phần quan trọng cùng ngành tài chính thực hiện thắng lợi nhiệm vụ tài chính - ngân sách giai đoạn 2016-2020 và những năm tiếp theo.