(BKTO) - Kiểm toán nhà nước Estonia (ENAO) vừa qua đã công bố Báo cáo kiểm toán đối với Trung tâm Quản lý chất thải nguy hại Vaivara (Trung tâm) đang được 1 doanh nghiệp tư nhân quản lý. Đây là lần thứ 3 trong vòng 7 năm ENAO thực hiện kiểm toán và đưa ra khuyến nghị để cải thiện hoạt động của Trung tâm nhưng đến nay một số vấn đề vẫn chưa được giải quyết. Trong suốt 22 năm qua, Trung tâm vẫn luôn thiếu kinh phí hoạt động dù được nhà nước hỗ trợ.

Công tác xử lý chất thải còn nhiều bất cập. Ảnh: news.err.ee

Ở Estonia, khoảng 400 nghìn tấn chất thải nguy hại bị thải ra hàng năm, phần lớn được tái chế và thu hồi. Khoảng 10% chất thải nguy hại phải được chôn lấp. Một số trường hợp ngoại lệ, chất thải nguy hại chỉ có thể được xử lý tại Trung tâm Vaivara. Chi phí liên quan đến việc xử lý bãi chôn lấp chất thải nguy hại lớn gần gấp 2 số tiền Trung tâm thu được. Mặc dù 1/10 phí dịch vụ cho mỗi tấn chất thải đã được đưa vào quỹ dự trữ xử lý bãi chôn lấp nhưng quỹ này đã chi hết để xử lý 50 nghìn tấn chất thải và không còn kinh phí cho 17 nghìn tấn còn lại.

Phát hiện của ENAO cho thấy, việc một trung tâm của nhà nước lại do doanh nghiệp tư nhân vận hành theo hợp đồng ngắn hạn làm giảm hiệu quả hoạt động. Công ty vận hành Trung tâm có doanh thu từ việc quản lý và chôn lấp chất thải, nhưng do thời gian hợp đồng ngắn nên không có trách nhiệm, động lực để đầu tư vào cơ sở hạ tầng.

ENAO cũng chỉ ra rằng cần sớm quyết định hình thức quản lý Trung tâm, cần phải tính đến việc nếu tiếp tục chôn lấp với khối lượng như 3 năm qua thì bãi chôn lấp sẽ nhanh chóng quá tải. Hơn nữa, trung tâm nằm xa hầu hết các nhà máy sản xuất chất thải và giá dịch vụ chôn lấp sẽ cao hơn hiện tại. Ngoài ra, ENAO cũng chỉ ra rằng hiện không có nguồn tài trợ dài hạn nào để thành lập một kho lưu trữ cuối cùng cho chất thải phóng xạ nhân tạo.

ENAO cho biết, việc kiểm soát các rủi ro liên quan đến chất thải phóng xạ và vấn đề quản lý đã được Bộ Môi trường cải thiện trong những năm qua. ENAO kiến nghị Bộ Môi trường phối hợp với Bộ Kinh tế và Truyền thông, Bộ Tài chính đặt ưu tiên thành lập kho lưu trữ cuối cùng cho chất thải phóng xạ nhân tạo đồng thời, lập kế hoạch phân bổ vốn cho giai đoạn 2024–2026 và xa hơn nữa./.