Ghi nhận những kết quả đạt được của ngành giáo dục trong những năm qua cùng những quyết sách, hành động đổi mới của ngành, Phó Thủ tướng đề nghị ngành giáo dục cả nước thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế, bất cập, từ đó bàn giải pháp khắc phục. “Các bất cập đến từ hệ thống dạy chủ yếu truyền thụ một chiều, nhồi nhét, ít thực hành, không sáng tạo, vấn đề dạy đạo đức làm người chưa được coi trọng đúng mức, đội ngũ quản lý của Bộ, ngành cũng như đội ngũ cán bộ giáo viên còn nhiều bất cập, cơ sở vật chất còn thiếu” - Phó Thủ tướng nói và lưu ý, đây chính là lý do Trung ương phải ban hành Nghị quyết về đổi mới giáo dục.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị - Ảnh: Nguyễn Lộc

Cũng theo Phó Thủ tướng, đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục có rất nhiều vấn đề xuyên suốt nhưng cần tập trung vào 2 vấn đề:

Thứ nhất, đổi mới giáo dục phải là một quá trình. Đổi mới giáo dục cũng như xây nhà, làm đường, xây phòng lớp học… phải bắt đầu từ những cái rất nhỏ. Ngay như việc thi Trung học phổ thông quốc gia cũng phải có lộ trình. Từ năm 2015 bắt đầu làm, đến 2021 thì mới xong lộ trình. 

Đổi mới sách giáo khoa cũng vậy, vì đổi mới là một quá trình không phải giục một cái là xong. Trong quá trình ấy, không bao giờ có giải pháp nào là hoàn hảo hết. Do vậy, đã làm rồi thì phải rất khoa học, cầu thị và kiên trì. Tính không hoàn hảo còn thể hiện ở việc, giáo dục không chỉ liên quan đến gia đình, xã hội và nhà trường mà còn đặt chung trong bối cảnh kinh tế, xã hội và thói quen truyền thống. Khi làm một giải pháp, nó tác động rất nhiều mặt khác nhau và chúng ta phải cân đối.

Thứ hai, trong quá trình đổi mới chúng ta phải kiên định, theo xu thế thế giới. Không thể vì đặc thù, đặc điểm hay vì trong quá trình này có tác dụng ngược mà mình xoay lại, đi ngược xu thế. Tiêu biểu, tự chủ đại học là một xu thế, tới đây quản lý các trường phổ thông cũng phải thay đổi, môi trường giáo dục giảm tính hành chính, đó là xu thế.

“Thi cử là một ví dụ để chúng ta nhìn lại tất cả các mặt. Các đồng chí đã rút ra nhiều kinh nghiệm trong năm qua và những năm trước đây. Theo tôi, có những kinh nghiệm các đồng chí không thể hiện trong báo cáo” - Phó Thủ tướng nêu.

Toàn cảnh hội nghị tổng kết năm học - Ảnh: Nguyễn Lộc

Phó Thủ tướng cũng lưu ý: “Chúng ta phải rất chú trọng đến khâu mở ra các diễn đàn để mọi người góp ý. Trong quá trình góp ý, sẽ có nhiều luồng ý kiến khác nhau, cái nào chúng ta chọn sẽ có lý giải để tạo sự đồng thuận trong xã hội. Bởi vì không có giải pháp nào hoàn hảo, không có giải pháp nào 100% mọi người đều đáp ứng được nguyện vọng của mình. Mọi người qua tranh luận, góp ý sẽ thấy cái gì phù hợp nhất với lợi ích chung để lựa chọn.

Không riêng thi vừa rồi, tất cả các việc như phong hàm giáo sư/phó giáo sư, dạy Sử thế nào… tôi đều nghe rất nhiều chuyên gia góp ý. Tôi nhận được hàng nghìn bức thư, bài viết tâm huyết đóng góp, kể cả phê phán cũng tâm huyết. Nhưng điều đáng mừng là sau các cuộc gặp, các chuyên gia trao đổi thảo luận, chưa cần tôi nói gì cả, rất nhiều người cũng đều nói lại với nhau rằng “nếu không nghe kỹ cái này thì tôi nghĩ mình tôi đúng, nhưng nghe kỹ lại thì thấy mọi người đều có lý cả”.

Cuối cùng, giáo dục quan trọng nhất là phải cởi mở, minh bạch hết mới tạo sự đồng thuận. Tôi cho rằng, đây là kinh nghiệm vô cùng quý mà chúng ta phải nhớ, phải làm. Có đồng thuận mới được ủng hộ thực hiện nhưng quan trọng hơn là vai trò của sự đồng thuận.

Giáo dục không chỉ là thầy cô, mà phải có gia đình, xã hội; khi đồng thuận thì giáo dục mới tổng hợp được những sức mạnh ấy” - Phó Thủ tướng khẳng định.

Cũng tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam thay mặt Chính phủ nêu những giải pháp cụ thể đối với một số vấn đề “nóng” mà các đại biểu đưa ra tại Hội nghị như: tinh giản biên chế, chất lượng chuyên môn và đạo đức đội ngũ giáo viên, quy hoạch trường lớp học, thiếu giáo viên mầm non… Phó Thủ tướng cũng mong thời gian tới, các địa phương cần quan tâm đến vấn đề cơ sở vật chất, vệ sinh lớp học, bạo lực học đường...

PHỐ HIẾN