(BKTO) - Không còn là những quy định trên giấy, chuyển đổi số, trọng tâm là đưa công nghệ thay thế cách làm truyền thống đang để lại dấu ấn hữu hình, dần khẳng định vai trò quan trọng đối với hoạt động của ngành văn hóa, thể thao và du lịch (VH, TT&DL). Tại Hội nghị - Hội thảo “Chuyển đổi số của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch” do Bộ VH, TT&DL tổ chức, các đại biểu đã tập trung chỉ rõ những vướng mắc, bất cập, cùng các giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác này trong thời gian tới.

 

Học sinh trải nghiệm thực tế ảo tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam. Ảnh sưu tầm.

Những kết quả bước đầu quan trọng

Hàng nghìn lượt khách tham quan ngồi tại nhà trong mùa giãn cách do đại dịch Covid-19 vẫn có thể xem được nhiều triển lãm chuyên đề của Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, thậm chí là tham quan Kinh thành Huế chỉ bằng các cú nhấp chuột. Hay người dân vẫn có thể thưởng thức các chương trình nghệ thuật đặc sắc do các nghệ sĩ nổi tiếng biểu diễn trực tuyến, hoặc được hướng dẫn các bài tập thể dục trực tuyến tại gia đình đơn giản, hiệu quả, dễ hiểu của ngành thể thao…

Đây là những tiện ích trông thấy, có thể đo lường của việc chuyển đổi số - một trong những chủ trương lớn của Chính phủ đang được ngành VH, TT&DL chú trọng triển khai và mang lại ý nghĩa thiết thực.

Tại Hội nghị, Hội thảo này, Thứ trưởng Bộ VH, TT&DL Hoàng Đạo Cương - Phó trưởng ban thường trực Ban chỉ đạo chuyển đổi số Bộ VH, TT&DL cho biết, thời gian qua, việc chuyển đổi số quốc gia tại Bộ VH, TT&DL đạt được nhiều kết quả tích cực. Nổi bật là việc xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách được quan tâm chỉ đạo đáp ứng kịp thời nhu cầu chuyển đổi số và xây dựng Chính phủ số của Bộ. Bên cạnh đó, hạ tầng số được tăng cường đầu tư, tập trung triển khai các nền tảng số dùng chung cho ngành VH, TT&DL như nền tảng bảo tàng số, nền tảng số về quản trị và kinh doanh du lịch... 

“Đích đến của chuyển đổi số, đó là làm gia tăng lợi ích, hiệu quả trong phục vụ công chúng mà ngành VH, TT&DL đang thực hiện” - Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương nói và khẳng định, những kết quả bước đầu rất quan trọng của chuyển đổi số sẽ hứa hẹn mang đến những thay đổi bước ngoặt trong hoạt động của ngành VH, TT&DL, chuyển từ thụ động sang chủ động tiếp nhận, ứng dụng công nghệ để bắt nhịp với xu thế và ứng phó với những biến động như vừa qua.

Nhấn mạnh khía cạnh tác động to lớn của chuyển đổi số, đó là làm thay đổi nhận thức của người làm công tác nghệ thuật, của công chúng, Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn Trần Ly Ly cho biết, từ một lĩnh vực tưởng chừng như không thể thay thế cách làm truyền thống với sân khấu, khán giả trực tiếp, những phiên bản nghệ thuật biểu diễn trực tuyến đã ra mắt và mang lại hiệu ứng tích cực. “Trong bối cảnh khó khăn do dịch bệnh, nghệ thuật biểu diễn vẫn hoạt động, vẫn mang lại nguồn cảm hứng và động lực chiến thắng cho hàng triệu người” - bà Ly cho biết và khẳng định, thay đổi suy nghĩ, cách làm đối với nghệ thuật truyền thống không chỉ là khẩu hiệu, mà đang là mệnh lệnh sống còn của nghệ thuật hiện đại, trong đó nghệ sỹ phải là người tiên phong đổi mới trong công tác này.

Tập trung giải quyết các thách thức

Bên cạnh việc đánh giá cao những kết quả bước đầu trong thực hiện chuyển đổi số của ngành VH, TT&DL, nhiều ý kiến cũng cho rằng, nhìn tổng thể và so sánh với các mục tiêu, yêu cầu đề ra, kết quả đạt được vẫn chưa đồng đều ở các lĩnh vực, nhiều chỉ tiêu đạt được còn thấp.

Đại diện Bộ VH, TT&DL cũng nêu bật những khó khăn khi thực hiện chuyển đổi số như: một bộ phận còn tâm lý ngại thay đổi; thiếu kinh phí trong đầu tư hạ tầng, phục vụ chuyển đổi số; nhiều lĩnh vực văn hóa nghệ thuật biểu diễn truyền thống chưa thể thích nghi với môi trường số; trong điều kiện bình thường mới với nhiều lựa chọn, khán giả chưa thực sự đón nhận sự thay đổi…

Từ thực tiễn triển khai tại địa phương, Giám đốc Sở VH, TT tỉnh Thừa Thiên Huế Phan Thanh Hải cho biết, bên cạnh những thuận lợi và kết quả bước đầu đã đạt được, việc triển khai chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa di sản ở Thừa Thiên Huế cũng gặp phải nhiều khó khăn, thách thức bao gồm xây dựng, xác định các nội dung văn hóa, di sản ưu tiên thực hiện chuyển đổi số; việc xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ, hiện đại để đáp ứng yêu cầu lưu trữ, tích hợp các nội dung số hóa; các doanh nghiệp công nghệ có nền tảng số phục vụ chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa, di sản trên địa bàn tỉnh chưa phát triển..., trong đó thách thức lớn nhất là vấn đề kinh phí thực hiện các nội dung số hóa.

“Những khó khăn này khiến việc chuyển đổi số mới chỉ dừng ở mức tiếp cận ban đầu như số hóa các dữ liệu, tư liệu hiện vật dưới dạng thông tin, bản chụp hình ảnh; chưa có mô hình chuyển đổi số toàn diện trong lĩnh vực văn hóa di sản…” - ông Hải cho biết.

Từ thực tế bảo tồn di tích vừa qua, bà Huỳnh Phương Lan (Viện Bảo tồn di tích) cho biết, số hóa tiến tới chuyển đổi số di sản là xu hướng tất yếu và là một trong những giải pháp nhằm tối ưu, hướng tới phát triển du lịch thông minh, đưa di sản đến gần hơn với du khách và người dân.

Trước mắt để triển khai việc số hóa trong lĩnh vực bảo tồn di tích cần thực hiện việc xây dựng hệ thống các tiêu chí lựa chọn giải pháp số hóa với các di tích và hệ thống yêu cầu về kỹ thuật đối với từng loại hình dữ liệu. Đối với mỗi loại hình di tích có những đặc điểm riêng. Xuất phát từ nhu cầu quản lý, bảo tồn, cần xác định phương pháp số hóa thích hợp nhất trên cơ sở những kỹ thuật số hóa hiện có cũng như những khả năng về kiến thức, chuyên môn, trang thiết bị và nguồn lực tài chính của đơn vị…

Theo đại diện Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam, Bộ VH, TT&DL cần chú trọng ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh điện tử phục vụ chuyển đổi số ngành VH, TT&DL. “Để thực hiện chiến lược phát triển phát triển ngành cho các lĩnh vực VH, TT&DL, Bộ VH, TT&DL cần sớm hình thành các cơ sở dữ liệu quốc gia chuyên ngành làm nền tảng, tài nguyên dùng chung, kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và các cơ sở dữ liệu khác” - đại diện Tập đoàn cho biết và lưu ý, Bộ VH, TT&DL cần đảm bảo yếu tố kết nối, liên thông cơ sở dữ liệu, góp phần xây dựng Chính phủ số.
 

Đại biểu nêu ý kiến đề xuất tại hội nghị, hội thảo về giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của chuyển đổi số trong VH,TT&DL. Ảnh: N.LỘC

Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam Nguyễn Anh Minh đề nghị cần sớm có cơ chế, chính sách và các quy định, định mức về tài chính để các đơn vị có thể từng bước chủ động thực hiện các nhiệm vụ chuyển đổi số.

“Chiến lược quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số đến 2025, định hướng đến 2030 và Chiến lược phát triển văn hóa đến 2030 đều xác định chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa là nhiệm vụ trọng tâm” – ông Minh cho biết và nhấn mạnh, đây là cơ sở quan trọng để ngành VH, TT&DL tiếp tục đẩy mạnh thực hiện công tác này. 

Đặc biệt, nhiều ý kiến cũng cho rằng, từ việc đề ra giải pháp mang tính kỹ thuật để thúc đẩy hiệu quả chuyển đổi số ngành VH, TT&DL, Chính phủ và các Bộ, ngành chức năng cần có chính sách thúc đẩy các dự án số hóa theo hướng mở với sự tham gia của doanh nghiệp, cộng đồng, trong đó khuyến khích các đơn vị tổ chức các dự án hợp tác công - tư để các doanh nghiệp, cộng đồng tham gia số hóa các di sản văn hóa; xây dựng các chương trình đánh giá và tích hợp các hạng mục đã được cộng đồng số hóa, tạo cơ chế liên tục tích hợp các sản phẩm số hóa theo hướng mở và có sự tham gia tích cực của cộng đồng…