(BKTO) - Thuế xuất nhập khẩu của nhiều mặt hàng đã và sẽ về 0% theo cam kết của các hiệp định thương mại tự do (FTA). Vậy việc cắt giảm thuế xuất nhập khẩu sẽ tác động như thế nào đến nguồn thu NSNN?


Tại cuộc họp báo chuyên đề về cắt giảm thuế quan theo các FTA, ông Hà Duy Tùng - Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Tài chính - cho biết, Việt Nam đã tham gia và đang đàm phán 20 hiệp định, trong đó, nhiều FTA đang bước vào giai đoạn cuối của lộ trình cắt giảm thuế quan. Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành 12 nghị định về các biểu thuế ưu đãi trong 12 hiệp định này cho giai đoạn 2018-2022/2023. Theo cam kết tại 11 FTA, trong năm 2019, mức thuế suất trung bình của các dòng thuế được cắt giảm từ 0,07 - 9,1%, trong đó, thấp nhất là mức thuế trong ASEAN với 0,07% và cao nhất là cam kết trong CPTPP (Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương) với 9,1%. Đến năm 2022, mức thuế suất trung bình của các dòng thuế này sẽ giảm từ 0,04 - 4,8%, trong đó, thấp nhất vẫn là mức thuế trong ASEAN và cao nhất vẫn là thuế trong CPTPP. 

Năm 2019, Việt Nam đã ký kết 4 hiệp định (trừ CPTPP), bao gồm: FTA giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA), FTA giữa ASEAN và Hồng Kông, Trung Quốc (AHKFTA), FTA Việt Nam - Cuba và Bản thỏa thuận thúc đẩy thương mại song phương giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Vương quốc Campuchia. Theo cam kết, AHKFTA sẽ cắt giảm ngay 29% số dòng thuế trong năm 2019 và đạt mức 72% vào năm 2032. Hiệp định Việt Nam - Cuba sẽ cắt giảm ngay 91,3% số dòng thuế ngay khi có hiệu lực vào cuối năm nay. 32 mã hàng hưởng thuế suất nhập khẩu ưu đãi đặc biệt 0% trong cam kết giữa Việt Nam với Campuchia ngay từ năm 2019.

Đáng chú ý, tại Hiệp định EVFTA (dự kiến có hiệu lực trong nửa đầu năm 2020), Việt Nam cam kết sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu ngay khi Hiệp định có hiệu lực với 48,5% số dòng thuế, tương đương với 64,5% kim ngạch nhập khẩu từ EU và sau 10 năm là khoảng 99% số dòng thuế, tương đương với 99,8% kim ngạch nhập khẩu… Việt Nam cũng cam kết xóa bỏ thuế xuất khẩu với hàng hóa xuất khẩu sang EU với lộ trình lên đến 15 năm, trừ những mặt hàng quan trọng được tiếp tục duy trì thuế xuất khẩu như: dầu thô, than đá…

Trong số 12 hiệp định đang thực hiện, CPTPP là Hiệp định mới nhất được thực thi của Việt Nam. Triển khai thực hiện Hiệp định này, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 57/2019/NĐ-CP về Biểu thuế xuất khẩu ưu đãi, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để thực hiện từ ngày 14/01/2019 đến hết ngày 31/12/2022. Theo đó, Việt Nam cam kết xóa bỏ thuế xuất khẩu đối với phần lớn các mặt hàng hiện đang áp dụng thuế xuất khẩu, cơ bản theo lộ trình từ 5 - 15 năm sau khi Hiệp định có hiệu lực. Việt Nam cũng cam kết xóa bỏ gần 100% số dòng thuế nhập khẩu. Cụ thể: 65,8% số dòng thuế có thuế suất 0% ngay khi Hiệp định có hiệu lực; 86,5% số dòng thuế có thuế suất 0% vào năm thứ 4 và 97,8% số dòng thuế có thuế suất 0% kể từ khi Hiệp định có hiệu lực; các mặt hàng còn lại cam kết xoá bỏ thuế nhập khẩu với lộ trình xóa bỏ thuế tối đa vào năm thứ 16 hoặc theo hạn ngạch thuế quan… 

Giảm thuế xuất nhập khẩu không ảnh hưởng lớn tới thu ngân sách

Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc cắt giảm thuế xuất nhập khẩu sẽ tác động như thế nào đến tổng thu NSNN, ông Hà Duy Tùng cho biết, nguồn thu từ thuế xuất nhập khẩu chỉ chiếm một phần trong tổng thu NSNN. Bởi vậy, việc cắt giảm thuế xuất nhập khẩu theo cam kết tại các FTA sẽ không làm ảnh hưởng lớn tới tổng thu NSNN. Để bù đắp nguồn thu do thuế xuất nhập khẩu giảm, Bộ Tài chính đã chủ động thực hiện tái cơ cấu NSNN, tăng thu nội địa. 

Liên quan đến vấn đề này, ông Lê Mạnh Hùng - Phó Cục trưởng Cục Thuế Xuất nhập khẩu (Tổng cục Hải quan) - cho biết thêm: Thực hiện các FTA, năm 2018, số thu thuế nhập khẩu của ngành hải quan giảm 29.000 tỷ đồng; 11 tháng của năm 2019, số thuế này giảm 13.000 tỷ đồng. Trong vài năm gần đây, số thu thuế nhập khẩu trong tổng số thu của ngành hải quan cũng giảm dần, năm 2017, số thuế này chiếm 21,85%, năm 2018 giảm còn 17,4% và năm 2019 chỉ còn 16,7%. Tuy nhiên, số tuyệt đối trong tổng thu của ngành hải quan vẫn tăng. Cụ thể, năm 2018, toàn ngành thu được 314.000 tỷ đồng từ thuế xuất nhập khẩu, năm 2019 dự báo ước đạt 340.000 tỷ đồng. Sở dĩ số tuyệt đối tăng lên là do ngoài thuế xuất nhập khẩu, nhiều mặt hàng còn chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng, thuế bảo vệ môi trường, thuế chống bán phá giá… Chẳng hạn, xăng dầu có thuế nhập khẩu giảm mạnh nhưng còn phải chịu thuế bảo vệ môi trường (3.000 đồng/lít xăng), thuế giá trị gia tăng 10% và thuế tiêu thụ đặc biệt 10%. Mặt khác, tổng số thu tăng còn nhờ kim ngạch nhập khẩu tăng mạnh, đặc biệt ô tô dưới 9 chỗ. Trong 11 tháng qua, có tới hơn 90% ô tô được nhập từ Thái Lan và Indonesia với khoảng 110.000 chiếc, tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái.

Trả lời câu hỏi: Khi thuế nhập khẩu giảm, giá các mặt hàng có giảm hay không, Phó Cục trưởng Cục Thuế xuất nhập khẩu cho biết, về tổng thể, khi thuế nhập khẩu giảm bằng 0%, giá hàng hóa sẽ giảm vì trong giá tính thuế có thuế nhập khẩu. Riêng đối với ô tô, năm 2017, thuế nhập khẩu ô tô có C/O (Giấy chứng nhận xuất xứ nguồn gốc của hàng hóa) mẫu D ASEAN là 30%, năm 2018 giảm còn 0%. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là khi thuế nhập khẩu ô tô giảm thì giá ô tô cũng giảm ngay bởi giá bán mặt hàng này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: thị hiếu, mức độ khan hiếm...