(BKTO) - Vừa qua, Hãng kiểm toán độc lập Katherine Laird (KL) của Canada đã lần đầu tiên tiến hành cuộc kiểm toán xem xét vấn đề giam giữ người nhập cư trái phép tại quốc gia này. Báo cáo kiểm toán của KL chỉ ra nhiều bất cập trong quá trình tạm giam những đối tượng trên.

Kéo dài thời gian giam giữ, xét xử thiếu công bằng…

Cuộc kiểm toán của KL chỉ ra rằng, nhiều đối tượng nhập cư vào Canada bị đối xử vô cùng bất công và giam giữ trong nhiều tháng. Một số trường hợp đã cố gắng biện minh để đấu tranh đòi công bằng và bảo vệ quyền lợi của mình nhưng đều bị làm ngơ, thậm chí, họ bị buộc tội một cách vô lý. 

Cuộc kiểm toán xem xét 312 phiên điều trần của 18 đối tượng bị tạm giam do nhập cư trái phép. Các tù nhân này đã bị giam giữ ít nhất 100 ngày. Trong nhiều phiên điều trần, những người bị tạm giam dường như không được quyền đưa ra đầy đủ các hồ sơ, giấy tờ để bảo vệ quyền lợi của mình.

Nhiều quan chức tại các cơ quan phụ trách các hoạt động di trú, nhập tịch, theo dõi hồ sơ bảo lãnh, hồ sơ xuất - nhập cảnh đã cố tình làm trái quy định vì mục đích trục lợi cá nhân. 
  
Báo cáo kiểm toán cho biết, năm 2017, khoảng 3.560 người nhập cư trái phép đã bị giam giữ tại Canada, 88% trong số đó đã được thả sau 90 ngày bị giam, tuy nhiên, có 80 trường hợp đã bị giam giữ hơn một năm liền.

Cũng trong năm 2017, Tờ Star của Canada đã tiến hành một cuộc điều tra và phát hiện thấy một hệ thống giam giữ những người di trú, nhập cư trái phép vô thời hạn. Hệ thống này hoạt động bí mật, tránh sự để ý của công chúng. Những đối tượng này bị đối xử như tội phạm hình sự, hàng trăm người trở nên ốm đau, bệnh tật vì bị giam giữ quá lâu. 

Công ty kiểm toán cũng tiến hành kiểm tra, xem xét hoạt động của Ủy ban Di trú và Tị nạn nhằm đánh giá xem Cơ quan này có đảm bảo công bằng khi đưa ra những quyết định tạm giam đối với những người di cư trái phép hay không. Kết quả kiểm toán cho thấy, năm 2017, có 13% số người di cư bị giam giữ vì họ bị coi là mối nguy hiểm cho công chúng, trong khi 77% bị bắt giam vì các quan chức lo sợ họ sẽ trốn thoát trước khi bị trục xuất hoặc bị đưa ra xử lý theo pháp luật, 10% những người còn lại bị giam vì họ không thể cung cấp giấy tờ giúp các cơ quan chức năng xác nhận danh tính, nguồn gốc.

Báo cáo kiểm toán cũng nhấn mạnh tác động tiêu cực của việc giam giữ kéo dài đối với những người có vấn đề sức khỏe tâm thần, điển hình là trường hợp một người đàn ông bị suy sụp tinh thần hoàn toàn và phải ngừng tham dự phiên điều trần sau 16 tháng bị giam giữ. Ông này cũng bị cấm khẩu, mắc chứng tâm thần phân liệt và trở nên “bất động”.

Cuộc kiểm toán cũng chỉ ra một số vấn đề như: các nhân viên của Cơ quan Dịch vụ biên giới Canada có thể do thiếu kinh nghiệm với các trường hợp di cư nên đã cung cấp những thông tin không chính xác dẫn đến việc nhiều người bị xét xử không công bằng, bởi những người làm công tác xét xử đã dựa vào những thông tin do Cơ quan này cung cấp. Thậm chí, một số cán bộ đã không xem xét đến các lựa chọn khác thay thế hình thức giam giữ như: chấp nhận lời đề nghị bảo lãnh của các nhóm cộng đồng và các gia đình đối với những người di cư.

Sớm chấn chỉnh hoạt động giam giữ người nhập cư

Ông Janet Dench - đại diện Hội đồng Người tị nạn Canada - cho biết: “Theo Luật Nhập cư, những người không có quyền và nghĩa vụ công dân tại Canada cũng có quyền tự do và quyền được bảo vệ khỏi sự đối xử tàn nhẫn, bất công, tuy nhiên, Báo cáo kiểm toán này cho thấy, những quyền này thường xuyên bị chính những người thi hành luật của Nhà nước vi phạm”.

Những phát hiện của cuộc kiểm toán trên còn phản ánh, tình trạng phân biệt chủng tộc vẫn diễn ra tại Canada khiến các quyền cơ bản của những người di cư đến đây không được đảm bảo, thậm chí bị xâm phạm.

Để khắc phục tình trạng trên, Báo cáo kiểm toán khuyến nghị, cần tăng cường công tác giám sát các trường hợp nhập cư trái phép bị giam giữ, Cơ quan Dịch vụ biên giới Canada cũng cần chấn chỉnh lại trách nhiệm của nhân viên đối với hoạt động kiểm tra, giám sát người nhập cư; thông tin, hồ sơ của những đối tượng nhập cư phải được điều tra và xem xét kỹ lưỡng, đặc biệt là những người có lệnh bị tạm giam dài hạn.

Trước những phát hiện của Báo cáo kiểm toán trên, bà Roula Eatrides - Phó Chủ tịch Ủy ban Di trú và Tị nạn - khẳng định: Ủy ban sẽ nhanh chóng hoàn thiện các quy trình, hoạt động và thủ tục liên quan đến các vấn đề nhập cư, đồng thời, thực hiện các biện pháp giúp thay đổi nhận thức về văn hóa phân biệt chủng tộc, sớm thực hiện các khuyến nghị do Công ty kiểm toán đưa ra.