(BKTO) - Cùng với quá trình đô thị hóa nhanh, số lượng người dân tập trung sinh sống và làm việc tại Hà Nội ngày càng tăng. Đi cùng với đó là những vấn đề ô nhiễm môi trường, quá tải về hạ tầng giao thông… Để giải quyết các tồn tại này, Hà Nội đang từng bước xây dựng những cấu thành cần thiết để phát triển đô thị thông minh (ĐTTM), góp phần phát triển kinh tế-xã hội, nâng cao chất lượng đời sống người dân.

Bước đầu hình thành “công dân điện tử”

Nhằm nâng cao hiệu quả trong sử dụng dịch vụ công trực tuyến (DVCTT), những năm qua, mô hình “Khu dân cư, tổ dân phố điện tử” được triển khai trên địa bàn nhiều quận, huyện của Thủ đô, như: Thanh Xuân, Bắc Từ Liêm, Hà Đông... Người dân không còn phải chen chúc, xếp hàng nhiều giờ tại trụ sở UBND phường để làm các thủ tục hành chính (TTHC). Những người dân thuộc Khu dân cư số 6 (phường Hạ Đình, quận Thanh Xuân) chỉ cần đến nhà sinh hoạt cộng đồng của khu để được các tình nguyện viên hướng dẫn thực hiện các DVCTT. Sau vài thao tác đơn giản, nhanh chóng trên máy vi tính có kết nối internet, người dân được giải quyết các vấn đề liên quan đến TTHC một cách dễ dàng, sau đó tới ngày hẹn trả kết quả thì đến UBND phường nhận. Mô hình này được phường Hạ Đình triển khai từ tháng 8-2015, giúp người dân tiết kiệm thời gian. Anh Nguyễn Cao Cường, cán bộ Bộ phận một cửa UBND phường Hạ Đình, cho biết: “Mục đích của mô hình là giúp người dân làm quen với việc thực hiện DVCTT. Khi công dân đã biết cách làm và có đủ trang thiết bị (máy vi tính nối mạng, máy scan hoặc thiết bị có khả năng chụp ảnh) thì có thể làm các thủ tục ngay tại nhà”. Áp dụng mô hình “Khu dân cư, tổ dân phố điện tử” giúp việc kê khai, làm TTHC của người dân đi vào nền nếp, từng bước tiếp cận với công nghệ mới, minh bạch và thuận tiện, từ đó tạo nên tinh thần “công dân điện tử”.

Bên cạnh mô hình “Khu dân cư, tổ dân phố điện tử”, nhiều cách làm hay đã được Hà Nội đẩy mạnh thực hiện nhằm tuyên truyền, khuyến khích người dân thay đổi thói quen thực hiện TTHC. Trong năm 2019, thành phố đã tổ chức Cuộc thi “Tìm hiểu DVCTT” với gần 900.000 lượt bài dự thi. Phó chủ tịch UBND TP Hà Nội Lê Hồng Sơn đánh giá, cuộc thi đã tạo thành cuộc vận động lớn trong toàn thể cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân Thủ đô trong xây dựng công dân điện tử, chính quyền điện tử của thành phố. Đặc biệt, với hơn 23.000 giáo viên và học sinh tham gia dự thi, ngành giáo dục và đào tạo Hà Nội là đơn vị dẫn đầu Cuộc thi “Tìm hiểu DVCTT” của thành phố. Việc triển khai cuộc thi tại các trường học trên địa bàn thành phố được coi là một trong những giải pháp quan trọng trong tuyên truyền sử dụng DVCTT. Sau cuộc thi, các học sinh này sẽ là những tuyên truyền viên để hướng dẫn bố mẹ, người thân sử dụng DVCTT mọi lúc, mọi nơi. Qua những giải pháp được thực hiện, việc sử dụng DVCTT trên địa bàn Thủ đô dần đi vào đời sống. Tính đến ngày 22-5, thành phố đã cung ứng 1.448 DVCTT mức độ 3 và 4 (đạt tỷ lệ 80%) trên một nền tảng thống nhất đồng bộ tại 30/30 quận, huyện, thị xã, trong đó có 1.125 DVCTT mức độ 3 và 323 DVCTT mức độ 4. Từ đó, đáp ứng yêu cầu số hóa các TTHC để cải thiện cuộc sống của người dân, xây dựng thành phố thông minh.

Tạo nền tảng của đô thị thông minh từ khoa học công nghệ

Cùng với đẩy mạnh xây dựng chính quyền điện tử, Hà Nội cũng tích cực ứng dụng khoa học công nghệ nhằm giải quyết một số vấn đề cấp bách của đô thị, tạo nên các thành tố để xây dựng thành phố thông minh. Ngay từ đầu năm 2019, TP Hà Nội đã ban hành kế hoạch về ứng dụng công nghệ thông tin, triển khai một số thành phần cơ bản của thành phố thông minh. Hà Nội xác định sẽ hình thành Trung tâm Điều hành thông minh thành phố với 8 trung tâm chức năng, gồm: Trung tâm giám sát bảo mật, an toàn thông tin; trung tâm hỗ trợ cán bộ sử dụng công nghệ thông tin của thành phố; trung tâm giám sát, điều hành giao thông và phòng, chống tội phạm nơi công cộng; trung tâm phân tích dữ liệu; trung tâm hỏi đáp ý kiến phục vụ người dân;... Ngoài ra, thành phố cũng hình thành và đưa vào khai thác, sử dụng một số thành phần cơ bản của hệ thống giao thông thông minh và du lịch thông minh.

Theo báo cáo của UBND TP Hà Nội về kết quả thực hiện Nghị quyết số 06/2015/NQ-HĐND của HĐND thành phố về Chương trình mục tiêu nhằm giảm thiểu ùn tắc và bảo đảm an toàn giao thông trên địa bàn giai đoạn 2016-2020, Hà Nội đã tích cực ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ trong tổ chức, quản lý, điều hành giao thông: Triển khai phần mềm GovOne trong quản lý kết cấu hạ tầng giao thông; triển khai xây dựng hệ thống bản đồ kỹ thuật số hiển thị tình trạng giao thông theo thời gian thực. Cùng với đó, thành phố cũng từng bước hiện đại hóa công nghệ quản lý, như: Tổ chức quản lý giám sát hành trình xe bằng thiết bị định vị GPS; lắp đặt camera giám sát bảo đảm an ninh trật tự trên xe buýt. Nhiều ứng dụng được thí điểm trong thực tế và đạt hiệu quả, như: Ứng dụng trông giữ xe thông minh qua điện thoại di động (iParking); ứng dụng tìm kiếm, sử dụng xe buýt (Timbuyt)... Đối với du lịch thông minh, thành phố triển khai Cổng thông tin du lịch Hà Nội và ứng dụng trên điện thoại di động; phần mềm quản lý các hoạt động kinh doanh, dịch vụ du lịch. Cùng với đó, thành phố cũng tiếp tục nghiên cứu, triển khai một số thành phần cơ bản của y tế thông minh, giáo dục thông minh, môi trường thông minh, nông nghiệp thông minh...

Xây dựng đô thị thông minh theo hướng bền vững

Vào tháng 10-2019, dự án thành phố thông minh do liên doanh giữa Tập đoàn BRG (Việt Nam) và Tập đoàn Sumitomo (Nhật Bản) đầu tư phát triển với tổng mức đầu tư 4,138 tỷ USD trên diện tích 272ha tại các xã: Hải Bối, Vĩnh Ngọc và Kim Nỗ (huyện Đông Anh) đã đánh dấu bước đi trong việc triển khai xây dựng ĐTTM của TP Hà Nội. Điểm nổi bật của dự án là sẽ áp dụng nhiều công nghệ thông minh với 6 yếu tố: Năng lượng thông minh, giao thông thông minh, quản trị thông minh, học tập thông minh, đời sống thông minh và kinh tế thông minh. Hệ thống quản lý tòa nhà thông minh và công nghệ năng lượng tái tạo cũng sẽ được ưu tiên áp dụng nhằm tối ưu hóa nguồn cung và lưu trữ năng lượng. Dự kiến, toàn bộ 5 giai đoạn của dự án sẽ được hoàn thành vào năm 2028.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung nhấn mạnh, dự án sẽ góp phần giải quyết các vấn đề về quy hoạch, hạ tầng giao thông, năng lượng, giáo dục, y tế, môi trường theo hướng bền vững, dựa trên nền tảng công nghệ số thông minh tại các khu đô thị, đem đến những giá trị về kinh tế và xã hội lâu dài cho Hà Nội. Cũng như các siêu đô thị trên thế giới, Hà Nội đang gặp phải nhiều thách thức như: Tốc độ đô thị hóa nhanh, nhiều người di cư về thành phố để sinh sống, các vấn đề về quy hoạch, ùn tắc giao thông, an ninh, y tế, giáo dục... Mô hình ĐTTM bền vững mà TP Hà Nội mong muốn hướng tới phải mang lại sự tiện ích, an toàn, thân thiện cho người dân dựa trên nền tảng ứng dụng các công nghệ chủ chốt của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0. Thành phố sẽ dựa trên các công nghệ mới: Thực tế ảo, blockchain, trí tuệ nhân tạo… để tìm ra phương thức và bước đi thích hợp, xây dựng kế hoạch để triển khai chiến lược chuyển đổi số, hạ tầng kết nối số và an ninh mạng, đào tạo nguồn nhân lực số...