(BKTO) - Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở Việt Nam tuy xuất hiện sau một số quốc gia (từ năm 2006) nhưng lại gia tăng với tốc độ nhanh. Từ chỗ chỉ xuất hiện ở thành thị, nay đã lan rộng ra vùng nông thôn và hiện đã ghi nhận ở cả 6 vùng địa lý.

Theo Tổng cục Dân số- Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế), mất cân bằng giới tính khi sinh tăng nhanh, đã ở mức nghiêm trọng và ngày càng lan rộng. Theo quy định, tỷ số giới tính khi sinh cân bằng, tự nhiên là 103-107 bé trai/100 bé gái khi sinh ra sống, vượt khỏi mức này là mất cân bằng. Trong khi đó ở Việt Nam, năm 2006 tỷ số giới tính khi sinh là 108,6 bé trai/100 bé gái và đến năm 2016 đã tăng lên 112,2 bé trai/100 bé gái vào năm 2016. Năm 2009 có 45/63 tỉnh, thành phố có tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh thì đến năm 2015, tình trạng này đã xuất hiện tại 55/63 tỉnh, thành phố.

Mất cân bằng giới tính khi sinh dẫn đến tình trạng thừa nam, thiếu nữ trong tương lai, không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống của cá nhân, gia đình, dòng tộc mà còn ảnh hưởng tiêu cực đối với dân tộc và sự phát triển bền vững của đất nước. Sự khan hiếm phụ nữ có thể dẫn đến việc phụ nữ phải kết hôn sớm, tỷ lệ ly hôn và tái hôn của phụ nữ sẽ cao, có sự cạnh tranh, giành giật trong quá trình tìm kiếm bạn đời; nguy cơ gia tăng tình trạng mua bán phụ nữ và trẻ em, đặc biệt dễ gia tăng tình trạng mại dâm, xâm hại tình dục…
 

Ảnh minh họa

Trước thực trạng trên, Đảng và Nhà nước đã có những giải pháp tích cực nhằm khắc phục tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Ngày 23/3/2016, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 486/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2016-2025 với mục tiêu khống chế có hiệu quả tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh, tiến tới đưa tỷ số giới tính khi sinh trở lại mức cân bằng tự nhiên, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Ngay sau đó, Bộ Y tế có Quyết định số 1472/QĐ-BYT ngày 20/4/2016 và Công văn số 4111/BYT-TCDS ngày 05/7/2016 của Bộ Y tế chỉ đạo Sở Y tế phối hợp với các sở, ngành có liên quan xây dựng kế hoạch thực hiện Đề án của tỉnh.

Tại Nghị quyết 21-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về công tác dân số trong tình hình mới cũng đề ra mục tiêu giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố, chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ tác động qua lại với phát triển kinh tế- xã hội. Duy trì mức sinh thay thế, đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên. Đến năm 2030, tỷ số giới tính khi sinh dưới 109 bé trai/100 bé gái sinh ra sống.

Để thực hiện mục tiêu trên, Nghị quyết nhấn mạnh vấn đề đổi mới nội dung tuyên truyền, vận động về công tác dân số, trong đó nâng cao nhận thức, thực hành về bình đẳng giới; đẩy mạnh truyền thông giáo dục hành vi nhằm giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, tạo chuyển biến rõ nét ở những vùng có tỷ số giới tính khi sinh cao.

Cụ thể hóa mục tiêu của Nghị quyết 21-NQ/TW, nhằm khống chế có hiệu quả tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh, tiến tới đưa tỷ số giới tính khi sinh trở lại mức cân bằng tự nhiên, trong Dự thảo Luật Dân số đang được Bộ Y tế chủ trì soạn thảo đã đưa ra nhiều quy định cụ thể về vấn đề này.

Theo đó, Dự thảo Luật quy định nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi và phân biệt đối xử giới dưới mọi hình thức. Dự thảo Luật cũng quy định biện pháp mất cân bằng giới tính khi sinh bao gồm: thông tin giáo dục, truyền thông thay đổi hành vi về lựa chọn giới tính thai nhi, bình đẳng giới, hậu quả của việc mất cân bằng giới tính khi sinh; xây dựng hương ước, quy ước của cộng đồng, dòng tộc về thực hiện bình đẳng giới, xóa bỏ tư tưởng trọng nam khinh nữ hoặc trọng nữ hơn nam; xây dựng và thực hiện các chính sách nhằm kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh; tổ chức thực hiện có hiệu quả việc thực hiện quy định nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi. Đồng thời, Dự thảo Luật cũng quy định về trách nhiệm thực hiện cân bằng giới tính khi sinh của các Bộ, ngành, cơ quan, tổ chức, trách nhiệm của cán bộ y tế và các cặp vợ chồng trong việc thực hiện cân bằng giới tính khi sinh.