(BKTO) - Hiện nay đã bắt đầu vào thời điểm chính vụ thu hoạch mặt hàng thanh long để tiêu thụ và xuất khẩu. Tuy vậy, tại khu vực cửa khẩu Tân Thanh (tỉnh Lạng Sơn) và cửa khẩu Kim Thành (tỉnh Lào Cai) đã xuất hiện tình trạng ùn ứ nông sản các loại xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, trong đó có thanh long.

Lượng xe lớn ùn ứ tại cửa khẩu

Theo báo cáo của Sở Công Thương Lạng Sơn, năm 2019, phía Trung Quốc chỉ cho phép nhập khẩu các mặt hàng nông sản, hoa quả qua các cửa khẩu Hữu Nghị, Cốc Nam, Tân Thanh với 09 loại quả nhập khẩu gồm: vải, nhãn, thanh long, chôm chôm, mít, xoài, chuối, măng cụt.
 

Thanh long đang vào vụ thu hoạch, nhu cầu xuất khẩu tăng cao (Ảnh minh họa)- Nguồn: NNVN

Trong 9 tháng đầu năm 2019, thông qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, nước ta đã xuất khẩu sang Trung Quốc gần 2 triệu tấn nông sản, chủ yếu là trái cây các loại: thanh long 460 ngàn tấn, dưa hấu 210 ngàn tấn, xoài 330 ngàn tấn, mít 150 ngàn tấn, nhãn 150 ngàn tấn, chuối 80 ngàn tấn, vải 75 ngàn tấn.

Theo thông lệ, vào dịp cuối năm, hàng hóa nông sản của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc thường tăng đột biến, nhưng trong quý III/2019, lượng hàng hóa nông sản trái cây xuất khẩu giảm nhiều so với cùng kỳ. Số lượng phương tiện chở hàng xuất nhập khẩu thông quan trung bình chỉ từ 80-150 xe/ngày.

Báo cáo của UBND tỉnh Lạng Sơn cho biết, từ ngày 15/10/2019 đến nay, lượng hàng hóa dồn về cửa khẩu Tân Thanh tăng đột biến, khoảng trên 250 xe/ngày, chủ yếu là mặt hàng thanh long và một số mặt hàng nông sản khác từ các tỉnh Bình Thuận, Long An, Tây Ninh, Ninh Thuận, Gia Lai, Tiền Giang, Vĩnh Long, Trà Vinh và các tỉnh có diện tích trồng thanh long tập trung đã vào vụ thu hoạch, nhu cầu xuất khẩu đang tăng cao.

Bên cạnh đó, từ ngày 12/10, hải quan Trung Quốc áp dụng hệ thống kiểm tra, giám sát toàn bộ quy trình hàng hóa nhập khẩu đối với phương tiện ô tô, kể cả xe không hàng và xe có hàng với thời gian kiểm soát trung bình từ 6-7 phút/xe (trước đây không quá 2 phút/xe). Do đó, lượng xe hàng xuất khẩu trong ngày chỉ đạt tối đa 120-150 xe/ngày (trước đây, giai đoạn cao điểm đạt đến 300 xe/ngày) dẫn đến không đáp ứng được lưu lượng hàng về cửa khẩu, gây ùn ứ cục bộ.
 

Thống kê số lượng xe thanh long tại cửa khẩu Tân Thanh những ngày vừa qua- Nguồn: Sở Công Thương Lạng Sơn

Tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn

Trước tình hình trên, ngày 18/10/2019, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đã có công văn gửi Sở Công Thương các tỉnh Lạng Sơn và Lào Cai, trong đó đề nghị Sở Công Thương hai tỉnh cập nhật, đưa thông tin công khai, thường xuyên về diễn biến thông quan xuất nhập khẩu hàng hóa nói chung và nông sản, thanh long nói riêng qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, hai Sở Công Thương Lạng Sơn, Lào Cai tiếp tục phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan trên địa bàn tỉnh để triển khai kịp thời, hiệu quả các công tác điều phối hoạt động xuất khẩu thanh long, như điều tiết phương tiện, phân luồng giao thông, trao đổi với phía Trung Quốc để tăng thời gian làm việc…

Để tạo thuận lợi tối đa cho các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản nói chung và thanh long nói riêng, ông Trần Thanh Hải cho biết, Cục Xuất nhập khẩu cũng yêu cầu Sở Công Thương Lạng Sơn, Lào Cai phải bố trí cơ sở vật chất và nhân lực trong việc cấp Giấy chứng nhận xuất xứ mẫu E cho doanh nghiệp; cũng như sắp xếp làm thêm giờ, thậm chí kể cả ngày nghỉ trong trường hợp cần thiết.
 

Hàng trăm xe container chở thanh long đang ùn ứ tại cửa khẩu- Nguồn: Tiền phong

Cũng trong ngày 18/10, Cục Xuất nhập khẩu đã gửi công văn tới các tỉnh, thành phố là vùng trồng thanh long trọng điểm, Hiệp hội Rau quả Việt Nam, Hiệp hội Thanh long tỉnh Bình Thuận yêu cầu phải theo dõi sát diễn biến hoạt động xuất khẩu nông sản nói chung và thanh long nói riêng qua các tỉnh biên giới phía Bắc như Lạng Sơn, Lào Cai, Quảng Ninh, Cao Bằng…

Giải pháp cụ thể được Cục Xuất nhập khẩu đưa ra là các tỉnh, thành phố, Hiệp hội ngành hàng cần rà soát công tác sản xuất (diện tích, năng suất, sản lượng, chất lượng…), tiến độ thu hoạch; chủ động theo dõi tình hình giao dịch mua bán trong nước, ngoài nước của các doanh nghiệp trên địa bàn đối với nông sản nói chung và thanh long nói riêng trong mùa vụ năm 2019 để kịp thời có phương án xử lý phù hợp các vướng mắc phát sinh.

Các địa phương, Hiệp hội ngành hàng phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ, ngành liên quan tổ chức tuyên truyền cho các hộ nông dân, doanh nghiệp về cách phân loại, đóng gói, bảo quản, bao bì nhãn mác phù hợp với yêu cầu của phía đối tác ngay tại nơi sản xuất để quá trình giao nhận thực hiện nhanh chóng; đồng thời hướng dẫn, triển khai tốt công tác truy xuất nguồn gốc, kê khai vùng trồng cũng như các yêu cầu liên quan nhằm đáp ứng quy định, tiêu chuẩn đã thỏa thuận với nước nhập khẩu, tránh gây ảnh hưởng bất lợi đến hoạt động xuất khẩu.

Cục Xuất nhập khẩu- Bộ Công Thương khuyến cáo và đề nghị các doanh nghiệp phối hợp theo dõi sát diễn biến hoạt động xuất khẩu nông sản nói chung và thanh long nói riêng qua các tỉnh biên giới phía Bắc như Lạng Sơn, Lào Cai, Quảng Ninh, Cao Bằng… để chủ động kế hoạch sản xuất, đóng gói, giao nhận hàng hóa; điều tiết, giãn tiến độ vận chuyển và giao hàng tại khu vực cửa khẩu Tân Thanh (tỉnh Lạng Sơn) và cửa khẩu Kim Thành (tỉnh Lào Cai) trong thời điểm hiện nay để giảm thiểu ùn tắc và đảm bảo an toàn chất lượng hàng hóa.

Doanh nghiệp cũng cần chủ động phân loại, lựa chọn chủng loại và tổ chức đóng gói ngay tại nơi sản xuất đáp ứng yêu cầu của đối tác nhập khẩu (về nhãn mác, bao bì…) trước khi đưa lên khu vực biên giới để quá trình giao nhận hàng hóa diễn ra thuận lợi, nhanh chóng; đồng thời nâng cao chất lượng, nghiêm túc thực hiện các quy định về truy xuất nguồn gốc, kê khai vùng trồng, cơ sở đóng gói cũng như các yêu cầu liên quan nhằm đáp ứng quy định, tiêu chuẩn đã thỏa thuận với nước nhập khẩu, giảm thiểu thiệt hại trong quá trình sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu…