(BKTO) - Cuộc kiểm toán Báo cáo tài chính và các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước năm 2016 của Tổng công ty Cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) đã được KTNN tiến hành từ ngày 04/10 đến 01/12/2017. Theo thông báo kết quả kiểm toán được KTNN gửi đến các cơ quan hữu quan và Tổng công ty, Công ty mẹ Sabeco (Công ty mẹ) và hầu hết công ty con, công ty liên kết hoạt động kinh doanh có lợi nhuận, đảm bảo khả năng thanh toán các khoản nợ, bảo toàn và phát triển được vốn chủ sở hữu, trong đó Công ty mẹ có hiệu quả kinh doanh cao. Tuy nhiên, công tác quản lý tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí tại Sabeco còn không ít hạn chế, sai sót cần khắc phục, xử lý.


Kiến nghị xử lý về tài chính

Kiến nghị quan trọng được KTNN đưa ra sau khi thực hiện kiểm toán Báo cáo tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước năm 2016 của Sabeco là Công ty mẹ và các đơn vị phải thực hiện nộp NSNN tăng thêm hơn 2.668 tỷ đồng. 

Các khoản tăng thu cụ thể gồm: thuế giá trị gia tăng (GTGT) hơn 9,4 tỷ đồng, thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) hơn 162 tỷ đồng, thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) 167 triệu đồng, lợi nhuận còn lại sau phân phối hơn 2.495 tỷ đồng, tiền thuê đất 510 triệu đồng, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp hơn 31 triệu đồng và phí bảo vệ môi trường 16 triệu đồng. 

Theo kết quả kiểm toán, Công ty mẹ đã hạch toán toàn bộ số thuế TTĐB truy thu giai đoạn 2007-2009 vào chi phí tính thuế TNDN năm 2016, không sử dụng nguồn lợi nhuận chưa phân phối từ năm 2015 trở về trước theo hướng dẫn của Bộ Tài chính. Vì vậy, KTNN đã loại trừ khỏi chi phí tính thuế TNDN năm 2016 đối với số thuế TTĐB truy thu giai đoạn 2007-2009 số tiền gần 728 tỷ đồng.

Về chia cổ tức để nộp NSNN trước khi thoái vốn, đối với lợi nhuận còn lại chưa phân phối từ năm 2015 trở về trước, Bộ Công Thương chỉ đề nghị bộ phận quản lý vốn nhà nước báo cáo tình hình phân phối lợi nhuận hằng năm từ khi đi vào hoạt động đến năm 2015, số dư các quỹ và phần lợi nhuận chưa phân phối tồn đến ngày 30/6/2016 để xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, chưa có chủ trương phân phối khoản lợi nhuận này để chia cổ tức. Đối với lợi nhuận còn lại chưa phân phối của năm 2016, Bộ Công Thương và bộ phận đại diện vốn nhà nước tại Công ty mẹ chưa có chủ trương phân phối tiếp số lợi nhuận còn lại để chia cổ tức sau Nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông chi trả cổ tức năm 2016 bằng 30% vốn điều lệ. Trước thực tế này, KTNN đã đưa ra biện pháp xử lý: nộp lợi nhuận còn lại từ năm 2016 trở về trước sau khi điều chỉnh kết quả kinh doanh năm 2016 theo kết quả kiểm toán, theo đó, cổ tức chia cho cổ đông nhà nước theo tỷ lệ vốn góp 89,59% thì Sabeco phải nộp vào NSNN hơn 2.495 tỷ đồng.

Những hạn chế, bất cập trong quản lý

Cùng với kiến nghị nói trên, KTNN còn phát hiện nhiều bất cập khác như: tổng các khoản nợ phải thu quá hạn, khó đòi của 8 đơn vị được kiểm toán tại thời điểm ngày 31/12/2016 là hơn 60 tỷ đồng, trong đó, các đơn vị đã trích lập dự phòng 58,5 tỷ đồng; hàng tồn kho chậm luân chuyển tại Công ty mẹ 22,7 tỷ đồng; Nhà máy bia Sài Gòn Củ Chi thuộc Công ty mẹ đã tham gia bán lẻ xăng dầu trong khi không có chức năng kinh doanh xăng dầu; Công ty mẹ chưa ban hành quy chế khen thưởng làm cơ sở thực hiện, thực tế, Công ty mẹ thực hiện chi tiền thưởng cho người lao động bằng 2,3 lần lương tháng thực hiện bình quân nhưng chi tiền thưởng cho người quản lý bằng 20,3 lần tháng lương thực hiện bình quân, cao hơn nhiều khi so sánh với mức thưởng cho người lao động và mức được thưởng cho người quản lý của năm 2016 (3 tháng lương thực hiện) và năm 2017 (1,5 tháng lương thực hiện) cho cả 2 nhóm đối tượng. Bên cạnh đó, Sabeco đã chi khen thưởng cho 3 sáng kiến 22,5 tỷ đồng nhưng tiền thưởng được chi cho tất cả cán bộ, nhân viên của Công ty mẹ và một số đơn vị bên ngoài, trong khi sáng kiến thưởng là của một cá nhân hoặc một nhóm người. 

 

Trong tổng số kiến nghị tăng thu thuế GTGT hơn 9,4 tỷ đồng, KTNN đã kiến nghị 2 đơn vị sản xuất bã hèm bia của Sabeco phải nộp trên 8,7 tỷ đồng do trước đó đơn vị đã kê khai thuế GTGT 10% trong năm 2015, 2016 nhưng điều chỉnh thành sản phẩm không chịu thuế GTGT vào năm 2016, 2017. Bởi bã hèm bia mà các đơn vị bán ra là thức ăn chăn nuôi chưa đăng ký lưu hành, không có trong danh mục thức ăn chăn nuôi trong nước được phép lưu hành nên không thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT.

Phát hiện kiểm toán đáng chú ý nữa là Công ty TNHH MTV Thương mại bia Sài Gòn chỉ thuê duy nhất một đơn vị thực hiện vận chuyển bia trong hệ thống. Khi thay đổi đơn giá vận chuyển, có trường hợp đã áp dụng không đúng thời điểm làm tăng chi phí vận chuyển năm 2016 số tiền 3,7 tỷ đồng. KTNN kiến nghị Sabeco phải xem xét trách nhiệm tập thể, cá nhân trong việc áp dụng đơn giá thanh toán chi phí vận chuyển cho nhà cung cấp không đúng thời điểm dẫn đến thanh toán vượt 3,7 tỷ đồng. 

Cũng theo KTNN, Sabeco còn thiếu sót trong công tác quản lý đầu tư, góp vốn, thoái vốn tại các công ty con. Minh chứng là khi góp vốn thành lập Công ty TNHH Sabeco HP, trên danh nghĩa Công ty mẹ góp 26% vốn điều lệ nhưng thực chất chỉ góp vốn và hưởng quyền lợi tương ứng với 8% vốn điều lệ, 18% vốn điều lệ còn lại do Công ty mẹ đứng tên góp vốn thay cho Công ty TNHH Đầu tư Thương mại Du lịch Hiệp Phúc.

Khi thoái vốn tại Công ty Cổ phần Đầu tư Sabeco Pearl, Công ty mẹ đã thuê 3 công ty thẩm định giá trị DN để xác định giá khởi điểm. Theo đó, giá trị khu đất 2 - 4 - 6 Hai Bà Trưng, Quận 1 (TP.HCM) được Công ty TNHH Cushman & Wakefield định giá cao nhất và được Công ty mẹ chọn. Nhưng KTNN cho rằng, việc định giá theo phương pháp so sánh là chưa phù hợp quy định về điều chỉnh các yếu tố khác biệt; việc định giá theo phương pháp thặng dư sử dụng tỷ suất chiết khấu để quy dòng tiền về giá trị hiện tại cao hơn tỷ suất chiết khấu do Hội đồng thẩm định giá đất TP.HCM và các đơn vị tư vấn thẩm định giá xác định trong năm 2016 đã làm giảm đáng kể giá trị DN.

Về việc góp vốn vào Công ty TNHH Đầu tư Thương mại Tân Thành, năm 2009, Công ty mẹ đã góp đủ vốn điều lệ và vốn góp đầu tư bằng giá trị 2 khu đất, nhưng các cổ đông khác đã chậm góp vốn điều lệ (đến ngày 16/9/2014 mới góp đủ vốn điều lệ) và đến thời điểm kết thúc kiểm toán vẫn chưa góp vốn đầu tư 675,6 tỷ đồng. Tuy nhiên, Công ty mẹ vẫn chưa làm việc với đối tác để đảm bảo quyền lợi cho Công ty mẹ.

Ngoài ra, Sabeco còn có 10 khoản đầu tư dài hạn khác phải lập dự phòng tổn thất sau đầu tư với số tiền gần 445 tỷ đồng, bằng 77,8% giá trị đầu tư theo sổ kế toán, trong đó, có 9 khoản đầu tư bị tổn thất vốn lớn.
 

Đánh giá về công tác quản lý, sử dụng đất của Sabeco, KTNN cho rằng còn có vướng mắc. Cụ thể, Công ty mẹ Sabeco có khu đất được đưa vào xác định giá trị DN tại thời điểm ngày 31/12/2016 nhưng đến nay, UBND TP.HCM vẫn chưa có ý kiến về việc giao đất cho đơn vị nên Sabeco đang tiếp tục trả tiền thuê hằng năm, đồng thời đang phản ánh là tài sản cố định vô hình và nợ phải trả khác với số tiền hơn 735 tỷ đồng. KTNN kiến nghị Sabeco có văn bản đề nghị UBND TP.HCM xem xét và cho ý kiến.