(BKTO) - Dự án hệ thống giám sát môi trường nuôi trồng thủy sản rừng ngập mặn ở Cà Mau (AQUAM) đã lắp đặt 15 trạm quan trắc môi trường không dây sử dụng công nghệ Internet vạn vật (IoT) để theo dõi chất lượng nước ngập mặn nhằm giúp nông dân và chính quyền địa phương cập nhật thông tin theo thời gian thực về chất lượng nước và ứng phó kịp thời với những mối nguy.

Rừng ngập mặn Cà Mau. Ảnh: camau.gov.vn

Rừng ngập mặn là một trong những hệ sinh thái quan trọng nhất trên thế giới và là nguồn đa dạng sinh học quý giá của Cà Mau và các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Nhờ khả năng lưu trữ carbon lớn và hoạt động như một lá chắn chống lại các điều kiện thời tiết khắc nghiệt, rừng ngập mặn đóng vai trò trung tâm trong việc ổn định điều kiện khí hậu và bảo vệ các cộng đồng ven biển.

Nuôi trồng thủy sản trong rừng ngập mặn cũng được coi là một phương thức sản xuất bền vững và có năng suất cao, kết hợp giữa bảo tồn thiên nhiên và phát triển sinh kế. Tuy nhiên việc nuôi trồng thủy sản trong rừng ngập mặn phụ thuộc rất nhiều vào dòng chảy của thủy triều. Nếu nước thủy triều bị ô nhiễm, thiếu ôxy, bị nhiễm mặn hoặc thay đổi độ mặn do mưa lớn hay hạn hán thì sẽ gây nên rủi ro cho cả các loài thủy sinh và cây ngập mặn.

Dự án AQUAM - một trong 12 dự án thuộc Chương trình Aus4Innovation của Chính phủ Úc tài trợ đã lắp đặt 15 trạm quan trắc môi trường tại các vị trí trọng yếu ở tỉnh Cà Mau, bao gồm: huyện Đầm Dơi, Năm Căn, Ngọc Hiển và Phú Tân. Mỗi trạm quan trắc cung cấp 6 chỉ số môi trường nước: Nhiệt độ, pH, Oxy hòa tan (DO), độ mặn, độ đục, độ kiềm. Đây là các chỉ số cơ bản, cần thiết để đánh giá chất lượng nước trong nuôi trồng thủy sản.

Số liệu đo từ các trạm quan trắc sẽ được truyền trực tiếp lên ứng dụng Mobile AQUAM để người dân nắm thông tin, từ đó người dân có thể xác định được chất lượng nước tại trạm đo gần với ao nuôi tôm của mình để chủ động được quá trình lấy nước ra vào ao tôm và xử lý nước. Hiện tại, các trạm quan trắc đang vận hành tương đối ổn định.

Các dữ liệu về quan trắc môi trường nước và thông tin biến động diện tích rừng sẽ được cập nhật dữ liệu tại website https://aquam.com.au/public.html và phần mềm, ứng dụng AQUAM trên điện thoại thông minh hệ điều hành Android (dự kiến sẽ phát triển thêm trên hệ điều hành iOS ở giai đoạn sau).

Dự án dự kiến sẽ kết thúc vào tháng 10/2022. Sau đó, dự án sẽ bàn giao lại cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau cùng các Ban quản lý rừng ngập mặn tại cơ sở thụ hưởng.

Phát biểu tại Hội thảo Tổng kết Dự án hệ thống giám sát môi trường nuôi trồng thủy sản rừng ngập mặn tỉnh Cà Mau, ông Lê Văn Sử - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau cho biết: AQUAM là dự án rất có ý nghĩa, kịp thời đáp ứng các yêu cầu và bức xúc của tỉnh Cà Mau trong công tác ứng phó với biến đổi khí hậu và diễn biến ngày càng xấu đi của môi trường.

“Chúng tôi luôn hoan nghênh các giải pháp đổi mới sáng tạo thích ứng với khí hậu và góp phần giúp người dân có đời sống ổn định mà vẫn đảm bảo gìn giữ môi trường. Các trạm quan trắc do dự án lắp đặt có thể tạo ra tác động rất lớn và có tiềm năng nhân rộng ra các vùng khác ở Đồng bằng sông Cửu Long, những nơi cũng đang phải đối mặt với những thách thức môi trường tương tự”, ông Lê Văn Sử nhấn mạnh.

Bà Kate Wallace - Phó Đại sứ Úc tại Việt Nam cũng đánh giá cao những kết quả Dự án đã đạt được nhằm đáp ứng nhu cầu của Việt Nam trong đối phó với biến đổi khí hậu. Đây là nền tảng để các bên mở rộng thêm nhiều sáng kiến khác, đảm bảo nguồn nước cho nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh Cà Mau.

“Đây là một ví dụ điển hình về đổi mới sáng tạo giúp giải quyết các thách thức môi trường và cải thiện cuộc sống của mọi người. Chúng ta sẽ tiếp tục nỗ lực cùng nhau vì sự phát triển bền vững cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long nói riêng và cả nước nói chung”, Phó Đại sứ Úc chia sẻ.
 

Chương trình Aus4Innovation khởi động năm 2018 với ngân sách 16,5 triệu đô la Úc, được hỗ trợ phát triển và tài trợ bởi Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc (DFAT), Cơ quan khoa học quốc gia của Úc - CSIRO và đối tác chiến lược là Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Mục tiêu của chương trình nhằm củng cố hệ thống đổi mới sáng tạo của Việt Nam, chuẩn bị cho các cơ hội liên quan đến Công nghiệp 4.0, đồng thời giúp hình thành chương trình phát triển về khoa học và công nghệ và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.