(BKTO) - Nghị quyết Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIV giao Chính phủ ban hành văn bản thực hiện chính sách điều chỉnh lương hưu đối với lao động nữ bắt đầu hưởng lương hưu từ ngày 01/01/2018 đến 31/12/2021. Điều này nhằm đảm bảo tốt hơn quyền lợi của lao động nữ, khi các đối tượng này chịu ảnh hưởng bất lợi bởi cách tính lương hưu mới theo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2014.

Cụ thể, theo cách tính lương hưu mới, để đạt được tỷ lệ hưởng lương hưu là 75%, lao động nữ phải có 30 năm đóng BHXH thay vì 25 năm như trước. Cách tính lương hưu mới đã tác động đến các lao động nữ chưa có thời gian đóng BHXH đủ 30 năm.

Do quy định công thức tính lương hưu của nam thay đổi dần trong thời gian 5 năm, còn của nữ thay đổi ngay trong năm 2018 nên số lao động nữ bắt đầu hưởng lương hưu trong giai đoạn từ năm 2018 đến 2021 sẽ có mức lương hưu bị thiệt hơn trong mối tương quan với lao động nam. Bên cạnh đó, nhóm lao động nữ này có tỷ lệ hưởng lương hưu thấp hơn hẳn so với những người có cùng thời gian đóng BHXH nhưng nghỉ hưu năm 2017 (từ 1% đến 10%). Điều này làm nảy sinh tâm lý so sánh của lao động nữ sẽ nghỉ hưu từ năm 2018. 
 
Cụ thể, so với lao động nam, số lao động nữ bị thiệt thòi hơn lần lượt là 18,9 nghìn người (năm 2019), 13,8 nghìn người (năm 2020) và 5,1 nghìn người (năm 2021). Chính vì lý do này nên số người nghỉ “hưu non” năm 2017 đã cao hơn khoảng 10% so với năm 2016 và được coi là gia tăng đột biến. 

Bởi vậy, Chính phủ nhận thấy cần có phương án xử lý để khắc phục hạn chế nêu trên, giảm thiểu tác động đối với lao động nữ bắt đầu hưởng lương hưu trong giai đoạn 4 năm, từ ngày 01/01/2018 đến ngày 31/12/2021.

Theo đó, nếu kéo dãn lộ trình giảm tỷ lệ hưởng lương hưu trong 5 năm từ năm 2018 đến 2022 thì mỗi năm, lao động nữ sẽ chỉ bị giảm 2% so với năm trước. Như vậy, lao động nữ bắt đầu hưởng lương hưu trong năm 2018 giảm 2%; 2019 giảm 4%; 2020 giảm 6%; 2021 giảm 8% và 2022 giảm 10%.

Chính phủ đưa ra phương án sẽ cấp bù để nhóm lao động nữ chịu ảnh hưởng bởi chính sách này đỡ thiệt thòi, bằng cách hỗ trợ số tiền tương ứng với chênh lệch lương hưu nếu tính theo Luật BHXH (10%) so với nếu thực hiện theo lộ trình như nam giới. Tức là sẽ bù vào tỷ lệ hưởng lương hưu lần lượt cho lao động nữ bắt đầu hưởng lương hưu năm 2018 là 8%; năm 2019 là 6%; năm 2020 là 4%; năm 2021 là 2% và từ 2022 thì không được bù vì kết thúc lộ trình như nam giới.

Theo tính toán của BHXH Việt Nam, số lao động nữ bắt đầu hưởng lương hưu trong giai đoạn 2019-2021 mà có từ 20 năm đến 29 năm 6 tháng đóng BHXH là khoảng gần 91,6 nghìn người. Trong đó, số lao động nữ bị thiệt thòi năm 2018 là 20,5 nghìn người; 22 nghìn người vào năm 2019; 23,5 nghìn người vào năm 2020 và 25,1 nghìn người vào năm 2021. Thực hiện theo phương án điều chỉnh nêu trên cũng sẽ làm phát sinh thêm nhu cầu kinh phí khoảng 80 tỷ đồng (năm 2018 phát sinh thêm 27,8 tỷ đồng; năm 2019 là 23,7 tỷ đồng; năm 2020 là 18,1 tỷ đồng; năm 2021 là 10,3 tỷ đồng). Nguồn kinh phí điều chỉnh do Quỹ BHXH đảm bảo.