(BKTO) - Qua các báo cáo giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các Bộ, ngành Trung ương, địa phương cho thấy, việc quản trị tài nguyên khoáng sản ở nước ta còn nhiều bất cập. Điển hình là công tác kiểm soát sản lượng khoáng sản thực tế còn chưa chặt chẽ, gây tổn thất khoáng sản trong khai thác. Nhiều khu vực khai thác khoáng sản tác động xấu đến môi trường sinh sống của người dân và cảnh quan nhưng chưa được khắc phục triệt để. Tình trạng khai thác, buôn bán, vận chuyển, xuất khẩu khoáng sản trái phép vẫn còn diễn ra. Số lượng giấy phép khai thác, chế biến khoáng sản được cấp gia tăng lớn, trong khi việc đầu tư các dự án chế biến sâu ít được quan tâm… Nhận thức được tầm quan trọng của việc quản lý nhà nước về tài nguyên, khoáng sản, KTNN đang tích cực chuẩn bị thực hiện cuộc kiểm toán Chuyên đề công tác quản lý nhà nước về tài nguyên, khoáng sản trong năm 2017.

Xác định rõ mục tiêu kiểm toán

Là đầu mối được Tổng Kiểm toán Nhà nước giao chủ trì cuộc kiểm toán Chuyên đề công tác quản lý nhà nước về tài nguyên, khoáng sản, KTNN chuyên ngành II xác định thực hiện thành công cuộc kiểm toán này chính là nhiệm vụ trọng tâm của đơn vị trong năm 2017. Mục tiêu của Cuộc kiểm toán này đã được lãnh đạo đơn vị xác định rõ: 

Thứ nhất, đánh giá tính kinh tế, hiệu quả và hiệu lực trong quản lý, khai thác và kinh doanh tài nguyên, khoáng sản.

Thứ hai, phát hiện kịp thời hành vi tham nhũng, lãng phí và sai phạm trong quản lý, cấp phép và khai thác, kinh doanh khoáng sản tại các cơ quan quản lý nhà nước; xác định rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân, kiến nghị xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật. Thứ ba, phát hiện các hành vi trốn tránh, gian lận trong việc thực hiện nghĩa vụ đối với NSNN (thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường…) của các tổ chức, cá nhân được cấp giấy phép hoạt động khoáng sản.

Thứ tư, đánh giá việc thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường trong hoạt động khoáng sản của các tổ chức, cá nhân được cấp phép thăm dò, khai thác; các quy định về bảo vệ môi trường trong và sau quá trình khai thác khoáng sản của các đơn vị, tổ chức, DN…

Đồng thời, thông qua kiểm toán để chỉ ra các sai phạm (nếu có) nhằm kiến nghị với các đơn vị được kiểm toán chấn chỉnh công tác quản lý về khoáng sản, chấp hành các nghĩa vụ với NSNN, cũng như các biện pháp khắc phục những tồn tại; kiến nghị các cấp có thẩm quyền xử lý vi phạm, sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách liên quan đến quản lý, khai thác, kinh doanh khoáng sản. Cũng qua cuộc kiểm toán này, KTNN sẽ cung cấp thông tin, số liệu tin cậy cho Quốc hội, Hội đồng nhân dân tỉnh (thành phố) giám sát về quản lý, cấp phép và khai thác khoáng sản.

Ngay sau khi nhận được nhiệm vụ, Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành II đã ban hành quyết định thành lập Tổ soạn thảo để tham mưu giúp Kiểm toán trưởng nghiên cứu các văn bản, tài liệu có liên quan để xây dựng đề cương hướng dẫn kiểm toán Chuyên đề công tác quản lý nhà nước về tài nguyên, khoáng sản. Thành viên của Tổ soạn thảo đều là những Kiểm toán viên (KTV) có năng lực và đã có kinh nghiệm xây dựng đề cương và kiểm toán chuyên đề quản lý, sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2010-2012.

Tập trung nâng cao chất lượng kiểm toán

Đề cương khảo sát sau khi được dự thảo đã được KTNN chuyên ngành II gửi tới Tổng cục Địa chất và Khoáng sản - Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) để tổ chức khảo sát, thu thập thông tin phục vụ cho công tác xây dựng đề cương hướng dẫn. Trong đó, đề cương khảo sát tập trung thu thập những thông tin cơ bản về nhiệm vụ, trách nhiệm của từng cơ quan trong việc cấp giấy phép thăm dò khoáng sản và khai thác khoáng sản; quy định phân cấp, thẩm quyền về cấp giấy phép khai thác đối với từng loại tài nguyên, khoáng sản; trách nhiệm quản lý nhà nước về tài nguyên, khoáng sản của Chính phủ, Bộ TN&MT và các Bộ, ngành có liên quan.

Trên cơ sở thông tin đã thu thập được, Tổ soạn thảo đã tiến hành phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên tổ chức xây dựng đề cương hướng dẫn. Trong đó yêu cầu cần tập trung vào những nội dung, phương pháp, phạm vi, cách thức thực hiện kiểm toán nhằm đạt được các mục tiêu đề ra.  Tiếp đó, để cuộc kiểm toán đạt chất lượng, hiệu quả, trước khi triển khai kiểm toán, KTNN sẽ tổ chức đào tạo, hướng dẫn đề cương kiểm toán nhằm giúp các KTV nắm rõ mục tiêu, nội dung, phạm vi và phương pháp kiểm toán. Bên cạnh đó, KTNN dự kiến sẽ mời một số chuyên gia đến từ Tổng cục Địa chất và Khoáng sản, Bộ TN&MT chia sẻ những kinh nghiệm trong quản lý nhà nước về tài nguyên, khoáng sản, nhằm trang bị thêm cho KTV những thông tin giúp cho việc xác định trọng tâm kiểm toán được sát thực.

Do đây là cuộc kiểm toán trọng tâm của Ngành, đơn vị đầu mối là KTNN chuyên ngành II kiến nghị, các đơn vị của KTNN cần phải chú trọng, quan tâm đặc biệt đến công tác lựa chọn nhân sự cho đoàn kiểm toán. Những cán bộ có năng lực, kinh nghiệm, kỹ năng kiểm toán tổng hợp, có tinh thần trách nhiệm cao sẽ tham gia vào các Tổ kiểm toán. Trong quá trình kiểm toán cần tập trung nhân lực và dành nhiều thời gian, trí tuệ cho công tác kiểm toán tổng hợp; tập trung đánh giá chức năng quản lý nhà nước, chỉ đạo điều hành của các cấp, các ngành theo chức năng, nhiệm vụ được giao; đánh giá việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ và hiệu lực của các chính sách, chế độ của nhà nước, đồng thời tăng cường kiến nghị tư vấn về cơ chế chính sách.

Để việc tổng hợp kết quả kiểm toán chung của toàn Ngành được thuận lợi, công tác phát hành báo cáo kiểm toán phải được triển khai theo đúng tiến độ đề ra, các KTNN khu vực cần tổ chức kiểm toán đối với Chuyên đề này vào đợt 1, đợt 2 trong năm (kết thúc trước ngày 30/9/2017) để gửi kết quả kiểm toán về KTNN chuyên ngành II tổng hợp.

Trong vai trò đơn vị chủ trì tổng hợp kết quả kiểm toán chung, KTNN chuyên ngành II dự kiến sẽ thành lập Tổ tham mưu, giúp việc cho Kiểm toán trưởng, Trưởng đoàn kiểm toán để kiểm soát chất lượng kiểm toán tất cả các khâu trong quá trình kiểm toán, từ khâu xây dựng kế hoạch kiểm toán của Đoàn kiểm toán; xây dựng kế hoạch kiểm toán chi tiết của Tổ kiểm toán; thẩm định Dự thảo báo cáo kiểm toán của Tổ, Đoàn kiểm toán trước khi kết luận kiểm toán tại đơn vị, cũng như trước khi phát hành báo cáo kiểm toán nhằm đảm bảo các kết luận, kiến nghị được thống nhất, phù hợp và khả thi.