(BKTO) - Chỉ ra nhiều hạn chế, vướng mắc kéo dài trong quản lý nhà nước đối với lĩnh vực đất đai, đại biểu Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai (Đoàn TP. Hà Nội) kiến nghị cần quyết liệt hơn nữa trong xử lý các vướng mắc về đất đai, với một lộ trình, thời hạn cụ thể.

 

Đại biểu Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai phát biểu thảo luận sáng 27/10. Ảnh: VPQH

Tại phiên họp sáng 27/10, đại biểu Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai dành toàn bộ thời gian phát biểu thảo luận để chia sẻ những băn khoăn, trăn trở về những bất cập trong quản lý nhà nước đối với lĩnh vực đất đai.

Theo đại biểu, Hiến pháp đã khẳng định rất rõ đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước thống nhất quản lý. Đó là quan điểm đúng đắn và cũng là con đường mà chúng ta đã kiên định lựa chọn.

Điều này cũng đồng nghĩa với việc, một quyền lực rất lớn được trao gửi cho bộ máy nhà nước. Làm sao để sử dụng đất đai cho hiệu quả, tăng thu cho ngân sách nhà nước, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, là trách nhiệm mà Hiến pháp đã trao cho cơ quan công quyền.

Tuy nhiên, trên thực tế, thời gian qua, trong lĩnh vực quản lý đất đai bên cạnh những kết quả đạt được thì cũng còn rất nhiều thách thức, hiệu quả sử dụng đất chưa cao.

“Trong giai đoạn vừa qua, số thu ngân sách liên tục tăng, song về căn bản số tăng thu là từ thị trường sơ cấp, 67% là tiền sử dụng đất, hơn 15% là tiền thuê đất và số thu tăng thêm từ đầu tư trên đất không tăng cao. Lãng phí đất đai cũng là một trong những thực trạng nhức nhối. Theo báo cáo của Bộ Tài chính, hiện nay, trên phạm vi toàn quốc có 743.786.825 m2 đất đang để hoang hóa, sử dụng sai mục đích. Tuy nhiên, số tiền thu được rất thấp, chỉ có 286 tỷ. Hiện nay, chỉ qua giám sát tại 7 địa phương thì đã có đến 1.739 dự án được coi là dự án treo, tương ứng với hơn 12.000 hecta đất, đó là một sự thật rất đau lòng và gây bức xúc đối với người dân”- đại biểu phát biểu.

Về nguyên nhân của thực trạng trên, theo đại biểu Vũ Thị Lưu Mai, có nguyên nhân của hệ thống pháp luật.

Tuy nhiên, ở khía cạnh trách nhiệm quản lý nhà nước, đại biểu nhận định, lối tư duy nhiệm kỳ là một trong những nguyên nhân dẫn đến lãng phí đất đai rất lớn. Qua giám sát, bên cạnh rất nhiều địa phương đang tích cực thu hồi những diện tích đất hoang hóa thì vẫn còn những địa phương cứ sau mỗi một nhiệm kỳ thì số lượng các dự án treo lại tăng thêm.

Bên cạnh đó là tình trạng lạm dụng quyền lực để trục lợi cá nhân từ đất đai. Theo báo cáo của Kiểm toán nhà nước, có biểu hiện lợi ích nhóm ở một số địa phương, vi phạm pháp luật về đấu thầu, giao đất không qua đấu giá.

Nguyên nhân tiếp theo được đại biểu chỉ ra là trách nhiệm của bộ máy công quyền trong một số trường hợp chưa cao; còn một bộ phận thờ ơ, thiếu trách nhiệm.

Làm rõ hơn đánh giá này, đại biểu nêu, việc giải quyết những vướng mắc về đất đai không chỉ là trách nhiệm của địa phương mà có trách nhiệm của rất nhiều Bộ, ngành liên quan. Tuy nhiên, khi có vướng mắc, các địa phương gửi văn bản đề nghị làm rõ ý kiến đối với các Bộ, ngành thì câu trả lời từ phía các Bộ, ngành là “cứ thực hiện theo quy định của pháp luật”; ngay cả khi pháp luật không có quy định hoặc có quy định khác nhau. Như vậy thì vướng mắc không thể giải quyết, gây bức xúc và thất vọng đối với nhiều địa phương.

Bên cạnh đó, đại biểu cũng chỉ ra còn tâm lý e dè, lo lắng, sợ trách nhiệm, điều này tạo sức ỳ rất lớn, một sự trì trệ trong cơ quan công quyền.

“Cũng rất dễ hiểu rằng tại sao đến thời điểm hiện nay có những dự án trải qua hàng chục năm vẫn không tháo gỡ được vướng mắc” – đại biểu nhìn nhận.

Nhấn mạnh đất đai là vấn đề phức tạp, không phải một sớm một chiều có thể giải quyết được ngay, song theo đại biểu, người dân vẫn mong rằng, cần quyết liệt hơn nữa trong xử lý các vướng mắc về đất đai. Theo đó, cần đưa ra một lộ trình cụ thể, một thời hạn cụ thể và điều này cần được nghị quyết hóa, bởi vì đó là thước đo mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cơ quan công quyền.

Về thể chế, tại kỳ họp này, Quốc hội sẽ thảo luận về Luật Đất đai. Hiện đang có rất nhiều tư tưởng, rất nhiều vấn đề mới, ý tưởng mới được đưa ra. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng cần có trọng tâm, trọng điểm và “chỉ cần chúng ta giải quyết được những vướng mắc, bức xúc đang đặt ra đã là một thành công quá lớn”.

Đại biểu Mai cũng kiến nghị cần xử lý nghiêm đối với lối tư duy nhiệm kỳ, đề cao trách nhiệm nhưng cũng rất cần một cơ chế minh bạch, ranh giới giữa đúng - sai phải rõ ràng để tạo công cụ bảo vệ những người trong bộ máy công quyền, để không tạo một tâm lý e dè, lo lắng, khơi thông tư tưởng. Có như vậy thì hiệu quả quản lý nhà nước mới không đi xuống.

Cùng với đó, cần tăng cường hơn nữa trách nhiệm giám sát để đảm bảo không lạm dụng quyền lực để trục lợi cá nhân.

“Đất đai không chỉ là tài sản mà còn mang giá trị lịch sử rất lớn. Hiệu quả quản lý đất đai là trách nhiệm trước lịch sử” – bà Vũ Thị Lưu Mai nhấn mạnh.