(BKTO) - Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 11, chiều 13/5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về việc trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương đầu tư giai đoạn 1 các dự án xây dựng đường bộ cao tốc: Biên Hòa - Vũng Tàu; Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột; Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung thảo luận.

 

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống quy hoạch

Theo Tờ trình của Chính phủ, Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (giai đoạn 1) có tổng chiều dài khoảng 53,7 km; sơ bộ tổng mức đầu tư giai đoạn 1 khoảng 17.837 tỷ đồng.

Dự án xây dựng đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột (giai đoạn 1) có tổng chiều dài khoảng 117,5 km; sơ bộ tổng mức đầu tư giai đoạn 1 của Dự án khoảng 21.935 tỷ đồng.

Dự án đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng (giai đoạn 1), có tổng chiều dài khoảng 188,2 km; sơ bộ tổng mức đầu tư giai đoạn 1 khoảng 44.691 tỷ đồng.

Thẩm tra ba dự án trên, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu rõ, Thường trực Ủy ban Kinh tế nhất trí với sự cần thiết đầu tư các dự án này. Việc đầu tư các tuyến cao tốc sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của các vùng có tuyến cao tốc đi qua, giúp tăng cường việc bảo đảm quốc phòng, an ninh.
 

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: quochoi.vn

Một số ý kiến đề nghị cần đánh giá kỹ tính cấp thiết, khả năng bố trí nguồn lực, đánh giá tác động của việc sử dụng vốn đầu tư công triển khai cùng lúc nhiều dự án hạ tầng giao thông đối với lạm phát, khả năng giải ngân, hấp thụ vốn, sự cân đối và hiệu quả trong phân bổ nguồn lực, năng lực quản lý, nguồn nhân lực, khả năng gây ra tình trạng khan hiếm và tăng giá nguyên vật liệu.

Về sự phù hợp của Dự án đối với chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch có liên quan, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu rõ, các dự án được lập cơ bản phù hợp với Chiến lược, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội đã được Đại hội lần thứ XIII của Đảng thông qua; Quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và phù hợp với quy hoạch có liên quan.

Tuy nhiên, hiện nay các tỉnh thuộc phạm vi các dự án đang triển khai, thực hiện lập quy hoạch tỉnh, do đó Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị các địa phương cần cập nhật, cụ thể hóa các dự án này trong quy hoạch tỉnh để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống quy hoạch, đặc biệt là việc kết nối thuận lợi cảng biển, cảng hàng không, các khu công nghiệp, du lịch, trung tâm logistics…; lựa chọn phương án hướng tuyến tối ưu, tiết kiệm, sử dụng hiệu quả vốn đầu tư.

Về hình thức đầu tư của các dự án Khánh Hòa – Buôn Ma Thuột và Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng, việc Chính phủ đề xuất áp dụng hình thức đầu tư công là phù hợp do các tuyến này có lưu lượng xe chưa cao dẫn tới thời gian hoàn vốn dài, việc đầu tư theo phương thức đối tác công tư là khó khả thi.

Đối với dự án Biên Hòa – Vũng Tàu, để bảo đảm được tiến độ cơ bản hoàn thành năm 2025 nhằm khai thác đồng bộ với tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Thường trực Ủy ban Kinh tế tán thành với đề xuất của Chính phủ trong việc áp dụng hình thức đầu tư công.

Về tiến độ hoàn thành, theo cơ quan thẩm tra, việc triển khai nhiều dự án đường cao tốc trong cùng một thời gian, trong đó tập trung chủ yếu vào giai đoạn 2022 - 2025 sẽ cần một nguồn lực rất lớn. Do đó, việc triển khai các dự án này sẽ khó bảo đảm tiến độ cơ bản hoàn thành trong năm 2025. Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị đánh giá đầy đủ về khả năng giải ngân, hấp thụ vốn, sự cân đối và hiệu quả trong phân bổ nguồn lực, năng lực quản lý, thi công để có giải pháp kịp thời nhằm bảo đảm tính khả thi, hiệu quả, tiến độ, chất lượng cho các dự án này và các dự án quan trọng khác cùng được triển khai.

Làm rõ tính khả thi về nguồn vốn đầu tư

Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Doãn Anh Thơ cho biết, KTNN đã có ý kiến bằng văn bản về các nội dung liên quan đến chủ trương đầu tư 3 dự án nêu trên. Theo đó, KTNN thống nhất các dự án đáp ứng tiêu chí là dự án quan trọng quốc gia, thống nhất về sự cần thiết đầu tư các dự án cũng như sự phù hợp về quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội và các quy hoạch có liên quan. Bên cạnh đó, KTNN cũng đề nghị rà soát để đảm bảo phù hợp với quy hoạch của các ngành, địa phương có liên quan; lựa chọn phương án hướng tuyến tối ưu đảm bảo tiết kiệm vốn đầu tư, phù hợp với khả năng cân đối vốn giai đoạn 2021 - 2025, tạo không gian phát triển mới tại các vùng có tuyến đường đi qua.

KTNN cũng đề nghị Bộ Giao thông vận tải tiếp thu ý kiến của KTNN về phương án thiết kế cho phù hợp.
 

Quang cảnh phiên thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Về tiến độ thực hiện các dự án, theo KTNN năm 2022 các dự án chuẩn bị đầu tư, năm 2023 khởi công và cơ bản hoàn thành năm 2025. Theo Tờ trình của Chính phủ, các dự án có quy mô, yêu cầu kỹ thuật phức tạp, tổng mức đầu tư lớn, có nhiều cầu lớn và các hạng mục đường phải xử lý nền đất yếu, thời gian thi công dài. Trong khi thực tế đến năm 2025, các dự án còn khoảng 4 năm cho công tác chuẩn bị và hoàn thành; chưa kể các khó khăn về dịch bệnh, nguồn nguyên vật liệu có thể ảnh hưởng đến tiến độ. “Do vậy tiến độ triển khai các dự án cơ bản hoàn thành vào năm 2025 là khó khả thi” - Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Doãn Anh Thơ nêu rõ.

KTNN cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải và cơ quan liên quan tính toán, rà soát kỹ sơ bộ tổng mức đầu tư, tính khả thi của sơ bộ tổng mức đầu tư để bảo đảm khả năng cân đối nguồn vốn giai đoạn 2021 - 2025 và triển khai thực hiện các dự án đúng tiến độ.

Nhất trí về sự cần thiết đầu tư các dự án quan trọng này song Chủ tịch Quốc hội lưu ý, việc đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án phải tương ứng xứng với năng lực, khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế như cơ quan thẩm tra và KTNN đã chỉ ra.

“Theo Chính phủ trình năm 2025 sẽ hoàn thành, bây giờ đã giữa năm 2022 rồi và cùng một lúc triển khai vào nhiều dự án như vậy sau này nếu không xong được thì ai chịu trách nhiệm” - Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề và đề nghị trong nghị quyết của Quốc hội phải có cam kết trách nhiệm với vấn đề này.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị làm rõ về sự phù hợp với quy hoạch và các kế hoạch có liên quan; làm rõ tính khả thi về vốn, có cái báo cáo thuyết mình giải trình đầy đủ làm cơ sở để UBTVQH xem xét quyết định. Đồng thời, cần làm rõ trách nhiệm của Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải, trách nhiệm của các địa phương trong quá trình tổ chức thực hiện các dự án.

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, UBTVQH thống nhất về sự cần thiết đầu tư các dự án. Tuy nhiên, qua thảo luận cho thấy còn rất nhiều vấn đề, nội dung cần tiếp tục bổ sung, làm rõ. Để đủ điều kiện trình Quốc hội, UBTVQH đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến của Chủ tịch Quốc hội, của UBTVQH và cơ quan thẩm tra để hoàn thiện hồ sơ, tờ trình và tiếp tục làm rõ một số vấn đề có liên quan.

Đặc biệt, Chính phủ khẩn trương trình UBTVQH cho ý kiến quyết định phương án phân bổ vốn chương trình phục hồi kinh tế, vốn từ tăng thu, tiết kiệm chi năm 2021, vốn trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn chưa phân bổ chi tiết, để có căn cứ bố trí vốn cho các dự án./.