(BKTO) - Ông Chiew Koh Chon - Chủ tịch Ủy ban Chia sẻ kiến thức, KTNN Malaysia

Với mục tiêu thúc đẩy việc chia sẻ kiến thức về hoạt động kiểm toán, các quốc gia thành viên của Tổ chức các Cơ quan Kiểm toán tối cao Đông Nam Á (ASEANSAI) đã thực hiện trao đổi sáng kiến, thành tựu nghiên cứu và kinh nghiệm thực tiễn trong lĩnh vực kiểm toán công, đặc biệt là lĩnh vực kiểm toán đất đai và tài nguyên khoáng sản.

Hiện nay, rất nhiều quốc gia đang đối mặt với những thách thức về bảo vệ môi trường do khai thác không phù hợp và thiếu bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên như tài nguyên rừng, khoáng sản. Điều này dẫn đến sự suy thoái môi trường nghiêm trọng, thiệt hại về kinh tế và gây chia rẽ trong xã hội. Cụ thể là sự suy thoái đất đai, suy giảm hệ sinh thái, sa mạc hóa và xói mòn đất, ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước, không khí, khí quyển và hiện tượng nóng lên toàn cầu. Vì thế, việc áp dụng các phương pháp quản lý và giám sát hiệu quả từ Chính phủ là điều rất quan trọng. Thông qua việc kiểm toán dự án khai khoáng, các SAI có thể đánh giá mức độ đạt được của các mục tiêu và yêu cầu về quản lý môi trường nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực trong phát triển đất đai và tài nguyên khoáng sản. 

Về vấn đề này, nhóm kiểm toán môi trường của Tổ chức quốc tế các Cơ quan Kiểm toán tối cao (INTOSAI WGEA) đã đưa ra những chỉ dẫn về hoạt động kiểm toán đất đai và tài nguyên khoáng sản cho các SAI. Trong đó, kiểm toán tài nguyên khoáng sản, hướng dẫn về kiểm toán khai thác mỏ đã được ban hành năm 2010; kiểm toán việc sử dụng và quản lý đất đai và tài nguyên khoáng sản, hướng dẫn về các hoạt động sử dụng và quản lý đất đai trong lĩnh vực môi trường đã được ban hành năm 2013. Mục tiêu chính của những hướng dẫn trên là để hỗ trợ các SAI trong việc kiểm toán các hoạt động liên quan đến đất đai và tài nguyên khoáng sản, cung cấp cho kiểm toán viên những thông tin và câu hỏi cốt lõi để thực hiện kiểm toán trong lĩnh vực này.

Trong Mục tiêu phát triển bền vững (SDG), mục tiêu số 15 yêu cầu: quản lý rừng bền vững, chống lại sa mạc hóa, chấm dứt và đảo ngược quá trình suy thoái đất đai, chấm dứt sự suy giảm đa dạng sinh học. Ví dụ, một trong số 12 chỉ tiêu trong mục tiêu số 15 là: đến năm 2020, chúng ta sẽ thúc đẩy việc thực hiện quản lý bền vững tất cả các loại rừng, kết thúc nạn sa mạc hóa, trồng lại rừng đã mất, tăng diện tích trồng trừng và tái tạo rừng. Điều này đã cho thấy mức độ quan trọng của các vấn đề liên quan đến môi trường, nhất là việc sử dụng và quản lý đất đai. Bên cạnh đó, ISSAI 5130 cũng phác thảo vai trò của các SAI trong nỗ lực của mỗi quốc gia đối với quá trình hướng tới phát triển bền vững. Nhiệm vụ của các SAI là thông qua hoạt động kiểm toán để đảm bảo trách nhiệm công dân, từ đó thiết lập khuôn khổ không thể thiếu trong thực hiện các mục tiêu toàn cầu về phát triển bền vững. 

Nhận thức trên khiến cho vấn đề hỗ trợ các SAI trong kế hoạch thực hiện các tiêu chí và mục tiêu thiết lập kế hoạch 2030 của Liên Hợp Quốc về phát triển bền vững càng trở nên cần thiết. Hy vọng, việc thực hiện kiểm toán song song/ phối hợp trong các lĩnh vực liên quan đến đất đai và tài nguyên khoáng sản sẽ giúp các quốc gia thành viên ASEANSAI củng cố thêm năng lực kiểm toán đối với lĩnh vực này.