(BKTO) - Để bảo toàn và phát triển Quỹ Bảo hiểm xã hội (BHXH) theo tinh thần Nghị quyết 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH, Chính phủ đề xuất sửa đổi trong Luật BHXH theo hướng đa dạng hóa danh mục, cơ cấu đầu tư Quỹ, bảo đảm an toàn, bền vững và hiệu quả.

Báo cáo về công tác đầu tư Quỹ BHXH năm 2020, Chính phủ cho biết, căn cứ quy định của Luật BHXH, năm 2020, cơ quan BHXH tiếp tục hoạt động đầu tư các quỹ theo các hình thức: mua trái phiếu Chính phủ, gửi tiền, mua trái phiếu của các ngân hàng thương mại có chất lượng hoạt động lành mạnh theo đánh giá của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Quỹ BHXH góp phần bảo đảm an sinh xã hội - Ảnh minh họa: BHXH Việt Nam

Thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Thường trực Ủy ban Xã hội của Quốc hội cho biết, tổng dư nợ đầu tư Quỹ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo hiểm y tế (BHYT) lũy kế đến cuối năm đạt 898.484 tỷ đồng, tăng 10,42% so với năm 2019. Các hình thức đầu tư vẫn chủ yếu là mua trái phiếu Chính phủ (chiếm 86,72% tổng số dư của quỹ), gửi tiền, mua trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi tại các ngân hàng thương mại (chiếm 13,28%). Số tiền sinh lời từ hoạt động đầu tư Quỹ năm 2020 là 47.487,5 tỷ đồng, đạt 100% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao đầu năm.

Theo Thường trực Ủy ban Xã hội, trong năm 2020, các hình thức đầu tư Quỹ BHXH đã tuân thủ theo quy định. Tuy nhiên, lãi suất đầu tư bình quân năm 2020 đạt 5,02%. Với chỉ số lạm phát năm 2020 là 3,23% thì tỷ lệ lãi thực tế chỉ còn 1,79%. Đồng thời, lãi suất đầu tư bình quân có xu hướng giảm nhanh (năm 2019, 5,8%, 2018 là 7,25%/năm, 2017 là 7,25%, năm 2016 là 6,4%).

Liên quan đến vấn đề này, Báo cáo của Chính phủ nêu rõ, Khoản 2, Điều 92 Luật BHXH và Nghị định số 30/2016/NĐ-CP của Chính phủ quy định về hình thức đầu tư gồm: gửi tiền, mua trái phiếu, kỳ phiếu, chứng chỉ tiền gửi tại các ngân hàng thương mại “có chất lượng hoạt động tốt theo xếp loại tín nhiệm của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam”. Tuy nhiên, theo quy định tại Luật Các tổ chức tín dụng chỉ quy định về xếp hạng tổ chức tín dụng của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và kết quả xếp hạng được sử dụng để xác định tổ chức được đặt vào can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt. Việc xếp hạng tổ chức tín dụng của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nhằm mục đích phục vụ hoạt động quản lý, bảo đảm an toàn hoạt động của ngân hàng. Ngân hàng Nhà nước không thực hiện hoạt động “xếp loại tín nhiệm” tổ chức tín dụng. Như vậy, hiện nay quy định tại Khoản 2 Điều 92 Luật BHXH không phù hợp với quy định của Luật Các tổ chức tín dụng và không khả thi trên thực tế.

Nhằm nâng cao hiệu quả bảo toàn, phát triển Quỹ BHXH, BHTN, Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành xây dựng Đề án “Nâng cao hiệu quả quản lý, đầu tư Quỹ BHXH” làm cơ sở cho việc đề xuất sửa đổi Luật BHXH, Luật Việc làm và các luật có liên quan theo tinh thần Nghị quyết 28-NQ/TW, đó là đa dạng hóa danh mục, cơ cấu đầu tư Quỹ BHXH theo nguyên tắc an toàn, bền vững và hiệu quả; ưu tiên đầu tư vào trái phiếu Chính phủ, nhất là trái phiếu Chính phủ dài hạn; nghiên cứu từng bước mở rộng sang các lĩnh vực có khả năng sinh lời cao, từng bước và có lộ trình đầu tư một phần tiền nhàn rỗi của Quỹ thông qua ủy thác đầu tư tại thị trường trong nước và quốc tế bảo đảm an toàn, bền vững…

Chính phủ kiến nghị Quốc hội nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật BHXH trong đó sửa đổi quy định tại khoản 2 Điều 92 Luật BHXH về các hình thức đầu tư để phù hợp với Luật Các tổ chức tín dụng.

Đồng tình với đề nghị của Chính phủ, góp ý vào vấn đề này tại Phiên họp thứ 2 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa qua, Trưởng ban Công tác đại biểu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nêu ý kiến: Qua các báo cáo cho thấy việc đầu tư Quỹ BHXH hiện nay vẫn chủ yếu là mua trái phiếu Chính phủ, chứng chỉ, tiền gửi và lãi thực chỉ có 1,79%, gần như chỉ là bảo tồn Quỹ; còn phát triển Quỹ để sinh lời ở một tỷ lệ cao, đảm bảo phần lợi nhuận chi cho bộ máy của cơ quan BHXH thì chúng ta chưa làm được. Bà Nguyễn Thị Thanh đề nghị trong thời gian tới các cơ quan chức năng cần tham mưu sửa đổi những điều đã bất cập của Luật BHXH, trong đó có một nội dung về đầu tư Quỹ BHXH. Theo đó, cần nghiên cứu các cách thức để chúng ta đầu tư và phát triển Quỹ này.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng lưu ý, trong bối cảnh lãi suất đầu tư bình quân có xu hướng giảm nhanh, phải tính toán, đề xuất các giải pháp để đảm bảo tính an toàn Quỹ BHXH trong dài hạn,