(BKTO) - Tổng cục Hải quan, Bộ Tài chính vừa phê duyệt Đề án thí điểm Tham vấn một lần, sử dụng kết quả tham vấn nhiều lần (Đề án tham vấn một lần). Đề án có hiệu lực từ ngày 10/5/2020. Việc triển khai Đề án sẽ góp phần giảm thời gian, chi phí, tạo thuận lợi cho cả cơ quan hải quan và DN.

Nhiều hạn chế từ thực tiễn

Theo đại diện Cục Thuế Xuất nhập khẩu (Tổng cục Hải quan), tham vấn một lần, sử dụng kết quả tham vấn nhiều lần là việc áp dụng kết quả tham vấn của lần xuất nhập khẩu (XNK) trước cho các lần XNK tiếp theo trong phạm vi một chi cục hải quan hoặc nhiều chi cục hải quan thuộc một cục hải quan hoặc nhiều chi cục hải quan thuộc nhiều cục hải quan khác nhau. 

Cũng theo đại diện của Cục Thuế XNK, trước đây, quy định và hướng dẫn về tham vấn một lần chưa đầy đủ, chi tiết dẫn đến cách thức thực hiện ở các cục hải quan khác nhau; nhiều đơn vị hải quan không thể triển khai được hoặc có đơn vị triển khai nhưng vẫn lúng túng, phải vận dụng chứ không áp dụng trực tiếp được.

Đơn cử, Cục Hải quan TP. HCM đã tổ chức triển khai Thông tư số 38/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định về thủ tục hải quan; kiểm tra, giám sát hải quan; thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và quản lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu (Thông tư 38). Theo đó, Cục xác lập danh sách 100 DN có hồ sơ tuân thủ pháp luật tốt, kim ngạch lớn, số lượng tờ khai hải quan lớn để cho phép xem xét áp dụng tham vấn một lần. Kết quả cho thấy, Cơ quan này đã tiếp nhận để thẩm định 48 hồ sơ từ 5 chi cục, trong đó chấp nhận và ban hành 38 thông báo, 10 hồ sơ không được chấp nhận. Đối với 38 thông báo đã ban hành, có 26/38 (khoảng 69%) thông báo tham vấn một lần đã được áp dụng tới 153 lần cho 718 tờ khai thuộc diện tham vấn ở các lần tiếp theo, chủ yếu đối với các mặt hàng xe 2 bánh gắn máy, thực phẩm chức năng, thực phẩm chế biến công nghiệp; 12/38 (khoảng 31%) thông báo tham vấn một lần nhưng chưa được áp dụng lần nào, đặc biệt có trường hợp tham vấn rất nhiều lần (vài chục lần) nhưng không áp dụng thông báo đã được chấp nhận.

Đại diện Cục Thuế XNK cho rằng, theo số liệu thống kê nêu trên, tham vấn một lần, sử dụng kết quả tham vấn nhiều lần vẫn chưa được áp dụng hiệu quả. Nguyên nhân là do việc đề nghị và xét duyệt, ban hành thông báo phải qua 2 cấp (từ chi cục đến cục), phụ thuộc vào việc cấp chi cục có xem xét và chuyển hồ sơ lên cục hay không, dẫn đến DN không dự kiến được đề nghị của mình liệu có được chấp nhận hay không. Hơn nữa, danh sách các DN thuộc diện được xem xét không được công bố công khai, do đó không phải DN nào cũng biết về cơ chế này. Sau khi thông báo được ban hành, việc áp dụng hay không áp dụng phụ thuộc vào chi cục tiếp nhận tờ khai mà không có tiêu chuẩn rõ ràng, minh bạch khiến DN cũng không thực sự tin tưởng vào hiệu quả công việc. Đặc biệt, các vướng mắc trong điều kiện áp dụng tại Thông tư 38 và Thông tư số 39/2018/TT-BTC sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 38 chưa được xử lý, gây ảnh hưởng đến việc chi cục hải quan chấp thuận hoặc không chấp thuận thực hiện thông báo.

Từ thực trạng trên, theo Cục Thuế XNK, cần ban hành Đề án tham vấn một lần để nâng cao tính minh bạch, rõ ràng trong công tác kiểm tra, tham vấn, xác định trị giá hải quan, giúp cho việc áp dụng được dễ dàng và thực sự hiệu quả đối với cả cơ quan hải quan và DN.

Giảm thủ tục và thời gian thông quan, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp

Đề án tham vấn một lần được xây dựng với mục tiêu nhằm tạo thuận lợi thương mại trong công tác kiểm tra, tham vấn, xác định trị giá hải quan đối với các DN chấp hành tốt pháp luật. Đồng thời, Đề án cũng hướng tới đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian thông quan và giải phóng hàng, giảm khối lượng công việc cho cơ quan hải quan và cộng đồng DN; nâng cao trách nhiệm của cán bộ hải quan trong công tác khai báo, kiểm tra, tham vấn, xác định trị giá hải quan; khuyến khích tính tuân thủ của DN trong khai báo trị giá hải quan và hợp tác với cơ quan hải quan.

Đề án còn nhằm tăng cường công tác quản lý trị giá trong Ngành, ngăn chặn tình trạng “hàng hóa di chuyển” từ nơi xác định trị giá hải quan cao sang nơi xác định trị giá hải quan thấp để làm thủ tục hải quan, gây thất thu cho ngân sách. Ngoài ra, Đề án còn hướng tới chuẩn hóa kho dữ liệu trên Hệ thống quản lý dữ liệu trị giá hải quan, thiết lập kho dữ liệu gồm trị giá hải quan do cơ quan hải quan xác định hoặc chấp nhận, có độ tin cậy cao và được sử dụng chung cho toàn Ngành.

Sau hơn 10 ngày triển khai Đề án, Cục Thuế XNK chưa nhận được phản hồi về vướng mắc từ các cục hải quan và DN. Những vướng mắc của các cục hải quan tỉnh, thành phố liên quan đến trình tự tham vấn, thông báo kết quả tham vấn và hủy thông báo tham vấn hải quan sẽ được Cục Thuế XNK giải đáp, tổ chức kiểm tra, theo dõi, hướng dẫn.

Cục Hải quan Hà Nội nhận định, việc triển khai Đề án đã làm giảm khối lượng công việc trong công tác kiểm tra, xác định trị giá hải quan; góp phần nâng cao kỷ cương, kỷ luật công vụ của cán bộ, công chức hải quan; giúp DN giải quyết được khó khăn về chi phí hành chính và thời gian làm thủ tục thông quan. 

Đại diện Phòng XNK, Công ty Lixil (sản xuất sản phẩm sứ vệ sinh) cho biết, năm 2019, DN cũng thực hiện tham vấn hải quan đối với một số mặt hàng nhưng kết quả này chỉ được sử dụng một lần. Nay DN được hưởng lợi khi hàng hóa cùng chủng loại không phải tham vấn theo từng lô hàng và kết quả này được sử dụng cho nhiều lô hàng kế tiếp. Qua đó, DN sẽ tiết giảm được chi phí hành chính, nhân lực và đặc biệt là thời gian làm thủ tục hải quan để tăng cơ hội cạnh tranh…