(BKTO) - Trên cơ sở khảo sát Luật KTNN của các quốc gia trên thế giới, có thể thấy rằng, để phục vụ công tác kiểm toán, KTNN đều có quyền truy cập vào hệ thống dữ liệu điện tử của đơn vị được kiểm toán. Theo đó, đơn vị được kiểm toán và các bên có liên quan có trách nhiệm cung cấp thông tin với các dạng thức khác nhau (bằng lời nói hoặc bằng văn bản, được lưu trữ trong hệ thống hồ sơ tài liệu hoặc lưu trữ dưới dạng điện tử...) và các loại hình khác nhau (thông tin chi tiết hoặc thông tin tổng hợp, tóm tắt…) theo yêu cầu của KTNN.

Tại Trung Quốc, KTNN có quyền truy cập các dữ liệu điện tử liên quan đến các hoạt động thu, chi của Chính phủ (Điều 31, Luật KTNN); có quyền kiểm tra hồ sơ kế toán và truy cập dữ liệu điện tử của đơn vị được kiểm toán (Điều 32). Luật KTNN của Ấn Độ quy định: KTNN có quyền truy cập dữ liệu để tìm kiếm bằng chứng kiểm toán.

Còn tại Srilanka, Phần 2, Điều 7 - Quyền hạn tiếp cận hồ sơ, thực hiện kiểm toán, Luật KTNN năm 2018 quy định: KTNN có quyền tiếp cận và yêu cầu bất kỳ hồ sơ bằng văn bản hoặc điện tử hoặc thông tin khác có liên quan đến hoạt động của đơn vị được kiểm toán (Đoạn a);  Có quyền kiểm tra và copy hoặc trích xuất những bản ghi (văn bản hoặc điện tử) và tìm kiếm thông tin có thể hoặc không do đơn vị được kiểm toán nắm giữ (Đoạn c).

Điều 5, Luật Tổ chức KTNN Bỉ quy định: KTNN có quyền yêu cầu các đơn vị được kiểm toán cung cấp bất cứ tài liệu hoặc thông tin (theo bất kể bản chất nào) cần thiết phục vụ cho mục đích kiểm toán.

Theo Luật KTNN Bulgaria, KTNN có quyền yêu cầu đơn vị được kiểm toán cung cấp thông tin trong thời gian giới hạn được KTNN xác định, bao gồm thông tin tóm tắt, bản sao tài liệu được chứng thực và các thông tin khác liên quan đến việc nghiên cứu sơ bộ và công việc kiểm toán. Các thông tin cần cung cấp bao gồm cả thông tin được định dạng dưới dạng điện tử (Đoạn 2, Điều 39, Chương 5). Bên cạnh đó, KTNN cũng có quyền yêu cầu và lấy thông tin từ tất cả các cơ quan có thẩm quyền ở Bulgaria, cũng như truy cập vào cơ sở dữ liệu của họ liên quan đến công việc của Văn phòng Kiểm toán quốc gia (Đoạn 5, Điều 39, Chương 5).

Điều 28, Luật KTNN của Hungary quy định: khách thể kiểm toán và cán bộ phải có trách nhiệm cộng tác với KTNN: (i) cung cấp dữ liệu và tài liệu kịp thời (không quá 5 ngày làm việc kể từ khi được yêu cầu) để KTNN lập kế hoạch, xác định và kiểm tra, (ii) để kiểm toán viên nhà nước tiếp cận cơ sở vật chất, kiểm tra hệ thống dữ liệu trên giấy và trên phương tiện điện tử (bao gồm cả quyền copy các dữ liệu).

Tại Cộng hòa Séc, KTNN có quyền yêu cầu đơn vị được kiểm toán nộp tài liệu gốc và các tài liệu khác, dữ liệu điện tử từ các hệ thống thông tin trên các thiết bị lưu trữ điện tử, hoặc được quyền trích xuất dữ liệu và truy cập vào mã nguồn chương trình của đơn vị được kiểm toán (Điều 21, Đoạn b). KTNN cũng được quyền sử dụng các thiết bị viễn thông của đơn vị được kiểm toán để kết nối với mạng truyền thông điện tử công để thực hiện kiểm toán (Điều 21, Đoạn g).

Khoản 1, Điều 28, Luật KTNN CHLB Đức ghi rõ: Khi yêu cầu cung cấp tài liệu, thông tin, kiểm toán viên nhà nước cần thông báo là tài liệu, thông tin đó là cần thiết cho cuộc kiểm toán. Điều này cũng áp dụng với các files dữ liệu điện tử (electronic files). 

Tại Latvia, KTNN có quyền truy cập vào hệ thống thông tin của chính quyền T.Ư, địa phương, các tổ chức và cơ quan nhà nước khác thuộc phạm vi kiểm toán (Điều 49, Luật KTNN năm 2002). 

Tại Hàn Quốc, với lợi thế là một trong các quốc gia có cơ sở hạ tầng thông tin hiện đại hàng đầu thế giới, Ủy ban Kiểm toán và Thanh tra Hàn quốc (BAI) đã hoàn thiện hệ thống thu thập thông tin điện tử cùng với cuộc cách mạng xây dựng chính phủ điện tử. BAI đã xây dựng Hệ thống quản lý thanh tra, kiểm toán điện tử. Hệ thống này được liên kết với các hệ thống thông tin khác của Chính phủ để thu thập, cập nhật, khai thác thông tin, dữ liệu trong phạm vi chức năng của từng Bộ, ngành. Việc thu thập dữ liệu được thực hiện thường xuyên, phần lớn là cập nhật tự động trên môi trường mạng. Hiện nay, BAI đang sử dụng phần mềm U-check để hỗ trợ kiểm toán viên trong quá trình thực hiện thanh tra kiểm toán, hỗ trợ kiểm toán viên kiểm tra, đối chiếu mã số công dân trong các hồ sơ giao dịch điện tử, phục vụ thanh tra, kiểm toán lĩnh vực an sinh xã hội. Điều 27, Luật về Ủy ban Kiểm toán và Thanh tra Hàn quốc cũng quy định: “Trong trường hợp cần thiết phải kiểm toán các tài khoản... bất chấp các quy định của luật khác, BAI có thể yêu cầu nộp thông tin hoặc báo cáo mô tả các giao dịch tài chính của những người có thông tin tại tổ chức tài chính và những người làm việc tại tổ chức tài chính không được từ chối”.

Như vậy, để phục vụ công tác kiểm toán, Luật KTNN tại các quốc gia đã quy định khá chi tiết, rõ ràng về quyền yêu cầu cung cấp các loại thông tin, tài liệu dạng điện tử; kết nối dữ liệu lớn của đơn vị được kiểm toán và trách nhiệm của đơn vị được kiểm toán cùng với các bên có liên quan trong việc cung cấp thông tin theo yêu cầu của KTNN nhằm đảm bảo việc thực hiện các mục tiêu kiểm toán do KTNN thực hiện.