(BKTO) - Thực tế cho thấy, công tác kiểm toán việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư tại các ban quản lý dự án thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, nhưng vẫn còn một số hạn chế làm ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán.


Còn hạn chế trong công tác kiểm toán tại các ban quản lý dự án

Kiểm toán việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư tại các ban quản lý dự án đã được các đoàn KTNN thực hiện trong quá trình kiểm toán ngân sách địa phương. 

Qua kiểm toán, KTNN đã phát hiện nhiều sai phạm trong công tác quản lý, sử dụng vốn đầu tư và đã kiến nghị xử lý tài chính, kiến nghị xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, thực tế cho thấy, công tác kiểm toán việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư tại các ban quản lý dự án còn bộc lộ một số hạn chế, làm ảnh hưởng đến chất lượng kiểm toán. 

Theo đại diện KTNN khu vực III, khi kiểm toán đánh giá chất lượng công tác thi công xây dựng công trình, kiểm toán viên không có điều kiện chứng kiến quá trình thi công, chủ yếu kiểm tra thông qua các hồ sơ quản lý chất lượng công trình do đơn vị cung cấp. Nếu đơn vị cung cấp hồ sơ “đầy đủ, hợp lý”, dựa vào các quy định hiện hành, kiểm toán viên xác định công trình đảm bảo chất lượng. 

“Nhưng thực tế, nhiều công trình đã được kiểm toán sau thời gian ngắn đưa vào sử dụng, hoặc chưa kịp đưa vào sử dụng đã hư hỏng, xuống cấp kéo theo rủi ro rất lớn đối với các kiểm toán viên trực tiếp kiểm toán và với ngành KTNN. Ngược lại, nếu trong trường hợp hồ sơ quản lý chất lượng còn thiếu sót, các kiểm toán viên cũng rất lúng túng trong việc xử lý kết quả liên quan đến vấn đề xác nhận hay không xác nhận giá trị mà đơn vị báo cáo” - đại diện KTNN khu vực III nêu khó khăn.

Cũng theo đại diện KTNN khu vực III, các quy định trong Quy trình kiểm toán dự án đầu tư về kiểm toán chi phí đầu tư còn ít nhiều gây lúng túng cho các kiểm toán viên. Chẳng hạn như tại điểm 1.3, khoản 1, Điều 18 nêu việc có thể thuê các đơn vị kiểm định chất lượng chuyên ngành hoặc thuê chuyên gia theo quy định của KTNN. 

Tuy nhiên, hiện tại, chưa quy định cụ thể việc thuê đơn vị kiểm định hoặc chuyên gia, do đó, chỉ khi kiểm toán viên gần như chắc chắn một nội dung nào đó đơn vị thực hiện chưa đúng và để củng cố bằng chứng cho các kết luận thì kiểm toán viên mới đề xuất thuê kiểm định hoặc chuyên gia. Các trường hợp còn lại, với tâm lý e ngại về việc có kết quả hay không nên các kiểm toán viên thường không đề xuất.

Cần xem xét việc sửa đổi quy trình kiểm toán dự án đầu tư 

Theo quy định của Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật KTNN và các luật liên quan, để nâng cao chất lượng kiểm toán việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư tại các ban quản lý dự án, cần xem xét việc sửa đổi, bổ sung quy trình kiểm toán dự án đầu tư.

Đồng thời, cần hướng dẫn cụ thể việc kiểm toán đánh giá chất lượng công trình theo hướng đảm bảo tránh rủi ro cho các kiểm toán viên và cho ngành KTNN trong trường hợp xảy ra những tình huống xấu. 

Đặc biệt, trong xu thế công nghệ số, cần tích hợp một dạng modem để kiểm toán viên có thể gửi các dự toán cùng các mô tả cơ bản của dự án lên hệ thống. Qua đó, đoàn kiểm toán phân tích và đưa ra một số định hướng ban đầu như: suất đầu tư cao hay thấp, dạng kết cấu và vật liệu phù hợp hay không phù hợp, thời gian thi công… 

Thêm vào đó, việc ban hành cẩm nang/sổ tay kiểm toán lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản cũng rất cần thiết. Các lớp học chuyên sâu về các lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản cần tiếp tục được tổ chức, đặc biệt là các lớp học chuyên sâu về công nghệ thông tin phục vụ công tác kiểm toán để kiểm toán viên có cơ hội tiếp cận với các nội dung, cách nhìn mới trong phương pháp kiểm toán. 

Hơn nữa, nhiều ý kiến cũng nhấn mạnh, để nâng cao chất lượng các cuộc kiểm toán việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư tại các ban quản lý dự án nói riêng cũng như các cuộc kiểm toán ngân sách địa phương nói chung, cần đổi mới và vận dụng sáng tạo các phương pháp kiểm toán để thu thập bằng chứng kiểm toán trong quá trình thực hiện kiểm toán. 

Trong quá trình kiểm toán, các đoàn kiểm toán, kiểm toán viên cần nắm bắt kịp thời các văn bản pháp luật liên quan đã được điều chỉnh, bổ sung nhằm đảm bảo tính pháp lý của các bằng chứng kiểm toán; phối hợp tốt với địa phương, đơn vị kiểm toán, đặc biệt là trong vấn đề đối chiếu, kiểm tra, cung cấp tài liệu giải trình.
 

Cần bổ sung các quy định, hướng dẫn cụ thể trong việc thuê kiểm định, chuyên gia trong hoạt động kiểm toán để các kiểm toán viên có cơ sở xây dựng kế hoạch thuê kiểm định, chuyên gia.